سرطان روده بزرگ – علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان آن

سرطان روده بزرگ چیست؟

سرطان روده بزرگ (کولون) نوعی سرطان است که از بخش های کولون و رکتوم که در پایین دستگاه گوارش قرار دارند، شروع می شود.

کولون به روده بزگ معروف بوده و رکتوم را نیز با عنوان راست روده می شناسیم که در قسمت انتهایی روده بزرگ قرار دارد.

انجمن سرطان آمریکا تخمین می زند که از هر ۲۲ مرد و ۲۴ زن، ۱ نفر در طول زندگی خود، به سرطان روده بزرگ مبتلا می شود.

پزشک شما ممکن است برای تشخیص شدت بیماری، سرطان را مرحله بندی کند.

شناخت شدت پیشرفت بیماری و مرحله بندی سرطان، به متخصص کمک می کند تا بتواند بهترین برنامه درمانی را برای بیمار در نظر گرفته و همچنین، طول عمر و احتمال درمان بیمار را تا حدودی تخمین بزند.

استیج (سطح یک)، به اولین مرحله از بیماری گفته می شود و این مراحل، تا گرید چهار که پیشرفته ترین و شدید ترین حالت سرطان است، ادامه دارد.

در این قسمت، مراحل مختلف سرطان روده بزرگ به شما معرفی می شوند که عبارتند از:

سطح یک (I):

در این مرحله، سرطان، به مسیرها یا غشای مخاطی روده بزرگ یا راست روده رسیده، اما هنوز به دیواره های اندام ها، سرایت نکرده است.

سطح دو (II):

در این حالت، سرطان به دیواره روده بزگ یا راست روده رسیده، اما هنوز بر غدد لنفاوی یا بافت های اطراف تاثیر نگداشته است.

سرطان روده بزرگ مرحله دو (II) به مرحله (IIA) و مرحله (IIB) تقسیم می‌شود.

مرحله دو ای (IIA): سرطان به آن سوی لایه‌های بافت میانی دیواره روده بزرگ انتشار یافته یا به بافت‌های مجاور روده بزرگ یا راست‌روده پخش شده است.

مرحله دو بی (IIB): سرطان آن سوی دیواره روده بزرگ، به اندام‌های مجاور یا سراسر صفاق پخش شده است.

سرطان روده بزرگ مرحله دو (II) گاهی سرطان روده بزرگ DUKES B نیز نامیده می‌شود.

سطح سه (III):

در این سطح، سرطان معمولا ۱ تا ۳ غدد لنفاوی را درگیر می کند، ولی هنوز به سایر بخش های بدن سرایت نکرده است.

سرطان روده بزرگ مرحله سه (III) به مرحله سه ای (IIIA)، مرحله سه بی (IIIB) و مرحله سه سی (IIIC) تقسیم می‌شود.

مرحله IIIA: سرطان از داخلی‌ترین لایه بافت دیواره روده بزرگ به لایه‌های میانی پخش شده و حداکثر به ۳ غده لنفاوی نیز رسوخ کرده است.

مرحله IIIB: سرطان به حداکثر ۳ غده لنفاوی مجاور پخش شده است و به قسمت‌های زیر انتشار یافته است:

آن سوی لایه‌های بافت میانی دیواره روده بزرگ، یا

بافت‌های مجاور اطراف روده بزرگ یا راست‌روده، یا

آن سوی دیواره روده بزرگ در اندام‌های مجاور یا سراسر صفاق.

مرحله IIIC: سرطان به ۴ غده لنفاوی مجاور یا بیش‌تر پخش شده و به قسمت‌های زیر نیز انتشار یافته است:

آن طرف لایه‌های بافت میانی دیواره روده بزرگ، یا به بافت‌های مجاور اطراف روده بزرگ یا راست‌روده، یا به اندام‌های مجاور و یا سراسر صفاق.

سرطان روده بزرگ مرحله سه III گاهی سرطان روده بزرگ DUKES C نامیده می‌شود.

سطح چهار (IV):

در این مرحله، سرطان به اندام های دور تر مانند کبد و ریه می رسد.

سرطان روده بزرگ مرحله چهار (IV) گاهی سرطان روده بزرگ DUKES D نامیده می‌شود.

علائم سرطان روده بزرگ چیست؟

سرطان روده بزرگ، به خصوص در مراحل اولیه بیماری، ممکن است علائمی نداشته باشد. اما اگر به دنبال شناخت دقیق نشانه های آن در مرحله اول هستید، عبارتند از:

• یبوست
• اسهال
• تغییر رنگ مدفوع
• تغییر شکل مدفوع مانند باریک شدن آن
• وجود خون در مدفوع
• خون ریزی مقعد
• نفخ کردن بیش از حد
• انقباضات شکمی
• احساس درد در شکم

در صورت مشاهده هر یک از این علائم، برای انجام آزمایشات و نمونه برداری های مربوط به سرطان، به پزشک مراجعه کنید.

علائم مرحله ۳ و ۴ (نشانه های مراحل آخر بیماری)

علائم سرطان روده بزرگ، در مراحل آخر این بیماری (سطح ۳ و ۴)، بیشتر قابل تشخیص بوده و علاوه بر موارد ذکر شده در قسمت قبل، ممکن است شامل موارد زیر نیز باشد:

• خستگی بیش از حد
• ضعف بی دلیل
• کاهش وزن ناخواسته
• تغییر شکل مدفوع بیش از یک ماه
• احساس عدم کامل خالی شدن روده
• استفراغ

در صورتی که سرطان به قسمت های دیگر بدن برسد، علائم زیر ممکن است در بیمار ظاهر شود:

• زردی (زرد شدن چشم و پوست)
• باد کردن دست ها و یا پاها
• به سختی تنفس کردن
• سر درد مزمن
• تاری دید
• شکستگی و پوکی استخوان

انواع مختلف سرطان روده بزرگ

عنوان سرطان روده بزرگ، در ابتدا ممکن است کاملا واضح به نظر برسد، اما جالب است بدانید بیش از یک نوع از این سرطان وجود دارد که به نوع سلول هایی که تبدیل به سرطان می شوند و همچنین محل تشکیل آن ها ارتباط دارد.

شایع ترین نوع سرطان روده بزرگ، از آدنوکارسینوما (رشد بدخیم بافت غده ها) شروع می شود.

بر طبق گزارشات انجمن سرطان آمریکا، آدنوکارسینوما، ۹۶ درصد از کل موارد این سرطان را تشکیل می دهد، مگر در مواردی که پزشک دلیل دیگری برای این بیماری بیان کند.

آدنوکارسینوما، در سلول های مخاطی روده بزرگ یا راست روده تشکیل می شود.

در موارد نادر این سرطان ممکن است به وسیله تومورهای دیگری به وجود آید که عبارتند از:

• لنفوم (غده مرکب از بافت لنفاوی) که می تواند ابتدا در غدد لنفاوی یا روده تشکیل شود.
• کارسینوئیدها، که هورمون های موجود در روده را درگیر می کنند.
• مارکوم (تومور بدخیم بافت پیوندی)، که در بافت های نرم مانند ماهیچه های روده شکل می گیرند.
• تومورهای استرومالی (بافت محافظ) دستگاه گوارش، که می توانند ابتدا به صورت تومور های خوش خیم تشکیل شده و سپس به بافت های سرطانی تبدیل شوند. (این مورد بیشتر دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار داده و به ندرت در روده بزرگ ظاهر می شود.)

چه عواملی باعث بروز سرطان روده بزرگ می شود؟

عوامل مختلفی وجود دارد که به صورت ترکیبی یا به تنهایی می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند، اما تحقیقات محققان، همچنان در این زمینه ادامه دارد.

افزایش سلول های پیش سرطانی

گاهی ممکن است سلول های غیر عادی در بافت روده بزرگ جمع شوند و باعث شکل گیری پولیپ گردند.

این بافت های کوچک، در ابتدا، خوش خیم بوده و از طریق یک جراحی ساده، درمان می شوند. اما در صورت عدم توجه به آن ها، ممکن است به بافت های سرطانی تبدیل شوند.

جهش های ژنتیکی

گاهی اوقات افراد یک خانواده به سرطان روده بزرگ مبتلا می شوند.

علت این اتفاق به دلیل جهش ژنتیکی است که از والدین به فرزندان انتقال می باید.

این جهش ها، الزاما باعث بروز سرطان نخواهند شد، اما احتمال ابتلا فرد به این بیماری را افزایش می دهند.

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند؟

عواملی که خطر ابتلا و گسترش سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند عبارتند از:

عوامل اجتناب ناپذیر

برخی عوامل که خطر ابتلا به روده بزرگ را افزایش می دهند اجتناب ناپذیر بوده و قابل تغییر نیستند.

یکی از این موارد سن بوده و معمولا بعد از سن ۵۰ سالگی، احتمال ابتلا به این سرطان افزایش می یابد.

عوامل غیر قابل اجتناب دیگری نیز وجود دارد که شامل موارد زیر هستند:

• سابقه قبلی ابتلا به پولیپ روده
• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ
• سابقه قبلی بیماری های روده ای
• داشتن سندروم ژنتیکی، مانند پولیپوز آدنوماتوز
• داشتن نژاد یهودیان اروپای شرقی یا تبار آفریقایی
• سابقه شخصی سرطان روده بزرگ، راست‌روده، تخمدان، اندومتر یا پستان
• سابقه کولیت‌ اولسراتیو (زخم‌هایی در لایه پوشاننده روده بزرگ) یا بیماری کرون

عوامل قابل اجتناب (اجتناب پذیر)

سایر عوامل قابل اجتناب هستند، بدین معنی که با تغییر آن ها می توان خطر ابتلا و یا گسترش سرطان روده بزرگ را کاهش داد.

این موارد عبارتند از:

• داشتن اضافه وزن
• سیگار
• مصرف بیش از حد الکل
• ابتلا به دیابت نوع ۲
• بی تحرک بودن
• مصرف غذاهای فرآوری شده و گوشت قرمز

سرطان روده بزرگ چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص زودهنگام این سرطان، شانس درمان آن را بالاتر می برد.

در ابتدا پزشک سعی می کند از سابقه خانوادگی و تاریخچه پزشکی فرد مطلع شود. بعد از آن شروع به معاینه فیزیکی کرده و ممکن است با فشردن شکم، و یا معاینه روده، از وجود توده های سرطانی و پولیپ مطمئن گردد.

ابتلا به سرطان روده بزرگ، می تواند برای بیمار، بسیار وحشت آور باشد، اما حقیقت این است که این بیماری، مخصوصا زمانی که در مراحل اولیه تشخیص داده شود، تا حد زیادی قابل درمان است.

همچنین، برای موارد پیشرفته تر نیز، روش های درمانی وجود دارد. طبق آمار مرکز پزشکی دانشگاه تکزاس جنوب غربی، طول عمر افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ سطح ۴، حدود ۳۰ ماه بوده و حدود ۶ تا ۸ ماه، بیشتر از میانگین در طول دهه ۱۹۹۰ می باشد.

در این دوران، سرطان روده بزرگ، در بیماران جوان تر نیز بسیار شیوع پیدا کرده، و علت این اتفاق، به احتمال زیاد، به دلیل انتخاب سبک زندگی نامناسبی است که نسبت به گذشته، در دهه های اخیر رایج گردیده است.

انجمن سرطان آمریکا در این زمینه می گوید:

“میزان مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ، به طور کلی کاهش یافته، اما این میزان در بیماران جوان تر از ۵۵ سال، در سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۶، هر سال یک درصد افزایش داشته است.”

معاینه فیزیکی و تاریخچه

معاینه بدن برای بررسی علائم عمومی سلامت، شامل بررسی علائم بیماری، مثل برآمدگی یا هر چیز دیگر که غیرمعمول به نظر می‌رسد، سابقه عادات سلامت بیمار، بیماری‌های گذشته و درمان‌هایی که دریافت خواهد شد.

 آزمایش خون

پزشک ممکن است با تجویز آزمایشات خون، عوامل ایجاد سرطان روده بزرگ را بهتر تشخیص دهد.

آزمایش خون به تنهایی نمی تواند نشان دهنده سرطان باشد، اما بررسی عملکرد کبد و انجام چکاب کامل می تواند احتمال سایر بیماری ها را نفی کرده و به تشخیص درست کمک کند.

آزمایش خون پنهان در مدفوع

آزمایشی برای بررسی مدفوع (پسماند جامد) برای خونی که فقط با میکروسکوپ مشاهده می‌شود. نمونه‌های کوچکی از مدفوع روی کارت‌های مخصوصی قرار داده می‌شوند و برای آزمایش به پزشک یا آزمایشگاه برگردانده می‌شوند.

کیت لوازم آزمایش خون پنهان در مدفوع (FOBT) برای بررسی خون در مدفوع.

معاینه مقعد با انگشت

معاینه راست‌روده. پزشک یا پرستار انگشت چرب شده پوشیده با دستکش خود را برای لمس برجستگی‌ها یا هر چیز غیرمعمول دیگر، داخل مقعد می‌کند.

سیگموئیدوسکوپی

روشی برای جست‌وجوی درون راست‌روده و کولون سیگموئید (تحتانی) برای پولیپ‌ها (تکه‌های کوچک بافت برآمده) نواحی غیرعادی یا سرطان. سیگموئیدوسکوپ از طریق راست‌روده درون کولون سیگموئید قرار می‌گیرد. سیگموئیدوسکوپ وسیله‌ای باریک و لوله‌مانند مجهز به نور و دوربین برای مشاهده است. همچنین ممکن است وسیله‌ای نیز برای برداشتن پولیپ‌ها یا نمونه‌های بافت برای بررسی علائم سرطان در زیر میکروسکوپ داشته باشد.)

کولونوسکوپی

در روش کولونوسکوپی از لوله بلند و باریکی که به سمت ابتدای آن، دوربین کوچکی وصل است، استفاده می شود. این شیوه به پزشک اجازه می دهد داخل روده بزرگ و راست روده را مشاهده کرده و تمام موارد مشکوک را بررسی کند.

در طول کولونوسکوپی، پزشک می تواند از بافت های غیرعادی نمونه برداری کرده و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه بفرستد.

اشعه ایکس

متخصص می تواند آزمایش اشعه ایکس را با استفاده از محلول کنتراست رادیواکتیو، که حاوی عنصر فلزی باریم است، انجام دهد.

این محلول از طریق روش تنقیه، وارد روده شده و تمام آن را پر می کند. این کار به بهبود کیفیت تصاویر گرفته شده با استفاده از اشعه ایکس، کمک شایانی خواهد کرد.

سی تی اسکن

سی تی اسکن، تصویر دقیقی از روده را به پزشک ارائه می دهد. این روش، هنگامی که برای بررسی روده بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد، کولونوسکوپی مجازی نام خواهد گرفت.

نمونه‌برداری غدد لنفاوی

برداشت همه یا بخشی از غده لنفی. آسیب‌شناس بافت را برای جست‌وجوی سلول‌های سرطانی زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

شمارش سلول‌های خون (CBC)

روشی است که در آن نمونه‌ای از خون بیمار گرفته و برای موارد زیر بررسی می‌شود:

• تعداد سلول‌های قرمز خون، سلول‌های سفید خون و پلاکت‌ها.
• مقدار هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را حمل می‌کند) در گلبول‌های قرمز خون.
• بخشی از نمونه خون که از گلبول‌های قرمز تشکیل شده است.

سنجش آنتی‌ژن کارسینو امبریونیک (CEA)

آزمایشی که سطح CEA را در خون اندازه می‌گیرد. مقادیر بالاتر از معمول می‌توانند نشانه‌ای از سرطانروده بزرگ یا موارد دیگر باشند.

ام آر آی (MRI) – تصویربرداری با تشدید مغناطیسی

روشی است که از یک آهن‌ربا، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تهیه و مجموعه‌ای از تصاویر با جزئیات در نواحی درونی روده بزرگ استفاده می‌کند. ماده‌ای که گادولینیوم نامیده می‌شود، از طریق سیاهرگ به بیمار تزریق می‌شود. گادولینیوم اطراف سلول‌های سرطانی جمع می‌شود، بنابراین، آنها در تصویر شفاف‌تر دیده می‌شوند. این روش تصویربرداری با تشدید مغناطیسی هسته‌ای (NMRI) نیز نامیده می‌شود.

احتمال بهبودی به موارد زیر وابسته است:

• مرحله سرطان (آیا سرطان فقط در لایه پوشاننده درونی روده بزرگ قرار دارد، همه روده بزرگ را گرفتار کرده است، یا به بخش‌های دیگر بدن پخش شده است؟)
• آیا سرطان سبب انسداد روده شده یا در روده بزرگ یک حفره ایجاد کرده است؟
• سطوح خونی آنتی‌ژن کارسینو امبریونیک CEA (Carcinoembryonic Antigen): ماده‌ای در خون که در هنگام بروز سرطان ممکن است افزایش یابد) قبل از شروع درمان.
• آیا سرطان عود کرده است؟
• سلامت عمومی بیمار.

انتخاب‌های درمان به موارد زیر وابسته است:

• مرحله سرطان.
• آیا سرطان عود کرده است.
• سلامت عمومی بیمار.

سه راه برای انتشار سرطان در بدن وجود دارد:

• از طریق بافت. سرطان به بافت سالم اطراف هجوم می‌برد.
• از طریق دستگاه لنفاوی. سرطان به‌دستگاه لنفاوی هجوم می‌برد و از طریق عروق لنفاوی به بخش‌های دیگر بدن راه می یابد.
• از طریق خون. سرطان به سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها هجوم می‌برد و از طریق خون به مکان‌های دیگر بدن نفوذ می‌کند.

وقتی سلول‌های سرطانی از تومور اولیه (اصلی) جدا می‌شوند و از طریق لنف یا خون به جاهای دیگری در بدن می‌روند، ممکن است تومور دیگری (ثانویه) شکل بگیرد.

این فرآیند متاستاز نامیده می‌شود.

تومور ثانویه (متاستاتیک) از همان نوع سرطان تومور اولیه است.

برای مثال، اگر سرطان پستان به استخوان‌ها پخش شود، سلول‌های سرطانی در استخوان‌ها، در حقیقت، سلول‌های سرطان پستان هستند و این بیماری سرطان پستان متاستاتیک است نه سرطان استخوان.

شایع ترین فرم های سرطان روده بزرگ

سرطان HNPCC :

افراد مبتلا به HNPCC تمایل به ایجاد سرطان روده بزرگ قبل از ۵۰ سالگی دارند.

سرطان FAP :

یک اختلال نادر است که موجب می شود تا هزاران پولیپ را در پوشش کولون و رکتوم ایجاد کنید.

افراد مبتلا به FAP بدون درمان آن ابتلا به سرطان روده بزرگ قبل از ۴۰ سالگی را افزایش می دهند.

این دو نوع سرطان ، و سندرم های سرطانی روده ای به ارث رسیده، می توانند از طریق آزمایش ژنتیکی تشخیص داده شوند.

روش های درمانی سرطان روده بزرگ چیست؟

روش های درمانی سرطان روده بزرگ، به عوامل مختلفی از جمله وضعیت سلامت فرد، مرحله و میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد.

عمل جراحی

در مراحل اولیه سرطان روده بزرگ، برداشتن بافت های سرطانی توسط جراح ممکن است امکان پذیر باشد.

در صورتی که این بافت ها، به دیواره روده متصل نشده باشد، نتیجه جراحی بسیار خوب خواهد بود.

اما اگر سرطان به دیواره روده بچسبد، جراح ممکن است در طول عمل جراحی، قسمتی از روده و یا غدد لنفاوی مجاور آن را نیز برداشته و در صورت امکان، قسمت های باقی مانده سالم را مجددا به هم وصل کند.

در صورتی که جراحی موثر واقع نشود، جراح از روش کولوستومی استفاده خواهد کرد. در این شیوه، برای دفع ضایعات بدن، در دیواره شکم، حفره ای ایجاد خواهد شد که ممکن است دائمی یا موقت باشد.

برداشت موضعی:

اگر سرطان در مرحله خیلی ابتدایی باشد، پزشک می‌تواند آن را بدون بریدن سرتاسر دیواره شکمی بردارد، به‌دین ترتیب که یک لوله را از طریق راست‌روده درون روده بزرگ قرار دهد و سرطان را خارج کند.

این کار برداشتن موضعی نام دارد.

اگر سرطان در پولیپ‌ها (قسمت کوچک برآمده بافت) پیدا شود، عمل جراحی، پولیپ برداری نام دارد.

رزکسیون:

اگر سرطان بزرگ‌تر باشد، جراح کولکتومی جزئی (برداشتن سرطان و مقدار کمی از بافت سالم اطراف آن) انجام خواهد داد.

سپس ممکن است پزشک آناستوموز (دوختن بخش‌های سالم روده بزرگ به یکدیگر) را انجام دهد.

همچنین، معمولاً پزشک غدد لنفاوی نزدیک روده بزرگ را بر خواهد داشت و آنها را برای بررسی وجود سرطان زیر میکروسکوپ بررسی خواهد کرد.

رزکسیون و کولوستومی:

اگر پزشک قادر نباشد دو انتهای روده بزرگ را به هم بدوزد، یک استوما (یک دهانه) در بیرون بدن ایجاد می‌کند که مواد زائد از طریق آن دفع می‌شوند.

این روش کولوستومی نام دارد.

برای جمع‌آوری مواد زائد، اطراف شکاف یک کیسه قرار می‌گیرد.

گاهی کولوستومی فقط تا زمانی‌که روده بزرگ نزولی بهبود یابد، مورد نیاز است و سپس می‌تواند برداشته شود.

اگر پزشک به برداشتن کامل روده بزرگ نزولی نیاز داشته باشد، ممکن است کولوستومی دائمی باشد.

تخریب بافت با امواج رادیویی:

استفاده از یک پروب مخصوص با الکترودهای نازک است که سلول‌های سرطانی را می‌کشد.

گاهی پروب به‌طور مستقیم از طریق پوست وارد می‌شود و فقط بی‌حسی موضعی مورد نیاز است.

در موارد دیگر پروب از طریق شکافی به شکم وارد می‌شود.

این کار در بیمارستان با بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

جراحی سرمایشی (فریز کردن):

درمانی است که از یک وسیله برای منجمد کردن و تخریب بافت غیرعادی، مثل کارسینوم درجا، استفاده می‌کند. این نوع درمان درمان سرمایشی نیز نامیده می‌شود.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی از داروهای مخصوص برای درمان سلول های سرطانی استفاده خواهد شد.

شیمی درمانی، روش متداول برای درمان سرطان روده بزرگ است که بعد از عمل جراحی، برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده و کنترل رشد تومورها مورد استفاده قرار می گیرد.

با وجود این که شیمی درمانی می تواند علائم سرطان در موارد پیش رفته را بهبود ببخشد، عوارض جانبی با خود به همراه دارد که باید با مصرف داروهای دیگر آن راکنترل کرد.

پرتو درمانی

برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلول های سرطانی، قبل و بعد از عمل جراحی، از روش پرتو درمانی، با استفاده از اشعه های قدرتمندی مشابه پرتو ایکس، استفاده می شود.

پرتو درمانی معمولا در کنار شیمی درمانی مورد استفاده قرار می گیرد.

دارو

در سپتامبر سال ۲۰۱۲، سازمان غذا و داروی آمریکا، برای درمان سرطان متاستاتیک یا بسیار وخیم روده بزرگ، که به سایر روش های درمانی پاسخ نداده و در تمام بدن پخش شده است، داروی رگورافینیب (Stivarga) را معرفی کرد.

این دارو می تواند با کنترل آنزیم ها، از رشد سلول های سرطانی جلوگیری کند.

روش های درمان سرطان روده بزرگ با توجه به گرید آن

مرحله صفر (۰) -کارسینوم درجا

درمان مرحله صفر (۰) – کارسینوم درجا ممکن است انواع جراحی‌های زیر را در بر گیرد:

• برداشت موضعی یا پولیپ‌برداری ساده.
• برداشت/ آناستوموز. این عمل وقتی انجام می‌شود که تومور برای برداشتن با رزکسیون موضعی خیلی بزرگ باشد.

سرطان روده بزرگ مرحله یک (I)

درمان سرطان روده بزرگ مرحله یک (I) معمولاً رزکسیون/ آناستوموز است.

سرطان روده بزرگ مرحله (II)

رزکسیون/ آناستوموز.

شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا درمان بیولوژیک بعد از جراحی.

سرطان روده بزرگ مرحله‌ سه (III)

درمان سرطان روده بزرگ مرحله سه‌ (III) ممکن است شامل موارد زیر باشد:

رزکسیون/ آناستوموز همراه با شیمی‌درمانی.

مرحله چهار‌ (IV) و سرطان روده بزرگ عودکننده

درمان سرطان روده بزرگ مرحله‌ چهار (IV) و عودکننده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

رزکسیون/ آناستوموز (جراحی برای برداشتن سرطان یا کنار گذاشتن تومور و اتصال نقاط انتهایی روده بزرگ).

جراحی برای برداشتن قسمت‌هایی از اندام‌های دیگر مثل کبد، ریه‌ها و تخمدان‌ها، جایی که ممکن است سرطان عود کرده یا پخش شده باشد.

ممکن است برای بعضی بیماران، پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی به‌عنوان درمان مسکن برای رهایی از علائم و بهبود کیفیت زندگی، پیشنهاد شود.

پژوهش‌های شیمی‌درمانی و یا درمان بیولوژیک.

درمان سرطان روده بزرگ عودکننده‌ موضعی ممکن است برداشتن موضعی باشد.

درمان‌های ویژه‌ سرطانی که در کبد پخش شده یا عود کرده است، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شیمی‌درمانی، پس از رزکسیون.

تخریب بافت با امواج رادیویی یا جراحی سرمایشی.

انسداد شیمیایی رگ‌های کبدی با پرتو درمانی.)

پیشگیری از سرطان روده بزرگ

برخی عوامل خطرناک برای سرطان روده بزرگ، مانند سابقه خانوادگی و سن قابل پیشگیری نیستند، با این حال، سبک زندگی که تاثیر زیادی در ابتلا به این سرطان دارد، قابل کنترل بوده و می تواند به طور کلی، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.

مواردی که پیروی از آن ها می تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد، به شرح زیر می باشد:

• کاهش مصرف گوشت قرمز
• اجتناب از مصرف گوشت های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس
• مصرف غذاهای گیاهی
• ورزش روزانه
• کاهش وزن در صورت توصیه پزشک
• ترک سیگار
• کاهش مصرف الکل
• کاهش استرس
• کنترل دیابت

یکی از اقدامات مهم دیگر، انجام کولونوسکوپی بعد از ۵۰ سالگی، حتی در صورت نداشتن علائم سرطان است، زیرا هرچه این بیماری زودتر تشخیص داده شود، نتیجه بهتر بوده و امکان بیشتری برای درمان وجود دارد.

در بلند مدت چه اتفاقی برای بیمار می افتد؟

در صورتی که سرطان روده بزرگ به موقع تشخیص داده شود، معمولا قابل درمان است.

با تشخیص زود هنگام، بیمار می تواند حداقل ۵ سال دیگر نیز زندگی کند.

در صورتی که بیمار مبتلا به ۳ مرحله اول بیماری بوده و در این مدت، سرطان مجددا شروع به رشد نکند، به نظر می رسد که بیماری کاملا درمان شده است.

تدابیر مربوط به درمان و پرستاری از بیمار

آماده سازی بیمار برای جراحی

بیمار را از نظر جسمانی برای جراحی آماده کنید (رژیم غذایی غنی از کالری، پروتئین او باقی مانده کم، رژیم کاملا آبکی در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از جراحی یا در صورت تجویز جراح [PN]) بدهید.

آنتی‌بیوتیک‌ها، مسهل‌ها، تنقیه یا شستشوی کولون در صورت تجویز داده شود.

ثبت میزان جذب و دفع بیمار بستری (از جمله استفراغ): لوله بینی معدی بگذارید و مایع داخل وریدی تجویز کنید.

وضعیت هیدراتاسیون را کنترل کنید (مانند قوام پوستی، غشاهای مخاطی).

علائم انسداد یا سوراخ شدگی را کنترل کنید (افزایش اتساع شکم، از بین رفتن صداهای روده، درد یا سفتی).

به بیمار دربارهٔ تشخیص بیماری، پیش اگهی، روش جراحی و سطح توقعات پس از جراحی توضیح دهید. اطلاعاتی را دربارهٔ مراقبت از محل زخم و استومی، محدودیت‌های رژیم غذایی، کنترل درد و درمان‌های طبیعی ارائه دهید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به اقدامات پرستاری در بیمار مبتلا به سرطان مراجعه نمائید.

حفظ تغذیه مطلوب

یک رژیم غذایی غنی از کالری، پروتئین و کربوهیدرات و با باقی‌مانده کم فراهم کنید.

یک غذای کاملا آبکی در صورت تجویز پزشک، در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از جراحی فراهم کنید.

PN را برای بیمار بستری تجویز کنید.

میزان جذب و دفع را ثبت کنید، مایعات و الکترولیت‌های داخل وریدی را طبق دستور تجویز کنید.

پس از قراردادن لوله بینی – معدی، آن را زیرنظر بگیرید و میزان درناژ را مشخص کنید.

حفظ تعادل مایع و الکترولیت

داروهای ضد استفراغ را تجویز کرده و مایعات و غذا را برای پیشگیری از استفراغ تجویز کنید.

شکم را از نظر اتساع، از بین رفتن صداهای روده ای، درد یا سفتی ( علائم اتساع یا سوراخ شدگی) زیر نظر بگیرید.

میزان جذب و دفع را ثبت کنید و مایعات و غذا را برای پیشگیری از استفراغ، محدود کنید.

الکترولیت‌های سرمی را برای ردیابی هیپوکالمی و هیپوناترمی کنترل کنید.

علائم حیاتی را برای ردیابی علائم هیپوولمی بررسی کنید:

تاکی کاردی، هیپوتانسیون و کاهش حجم نبض وضعیت هیدراتاسیون را بررسی کنید و میزان قوام پوستی، خشکی غشاهای مخاطی و غلظت ادرار را گزارش کنید.

ارائه حمایت‌های عاطفی

سطح اضطراب بیمار و مکانیسم‌های سازگاری وی را با استرس‌ها بررسی کنید.

در صورت تمایل بیمار، حریم خصوصی را برای او فراهم کنید؛ تمرین‌های تعدد اعصاب را ارائه دهید، به بیماری که احساسات خود را بیان می‌کند، گوش دهد.

ترتیبی اتخاذ کنید تا بیمار در صورت تمایل با یکی از افراد مذهبی ملاقات داشته باشد.

ترتیبی اتخاذ کنید تا بیمار و خانواده او با پزشکان و پرستاران ملاقات کرده و درباره درمان و پیش آگهی بحث کنند، ملاقات با یک متخصص استومی ممکن است مفید باشد.

با حفظ آرامش، تخصص حرفه‌ای و نگرش بیطرفانه، شرایط روحی مناسب را برای بیمار تقویت کنید.

تمامی آزمون‌ها و اقدامات خود را به زبان قابل فهم برای بیمار توضیح داده و در صورت لزوم تکرار کنید.

ارائه حمایت‌های لازم جهت بهبود تصویر ذهنی از خود

بیمار را ترغیب کنید تا در باره احساسات و نگرانی‌های خود صحبت کند.

محیط راحتی را برای بیمار فراهم کنید و تلاش کنید که بیمار با تغییرات ناشی از وجود استومی تطابق کند.

کنترل و درمان عوارض

قبل و بعد از جراحی، مراقب نشانه‌های عوارض باشید، آن‌ها را گزارش کرده و مراقبتهای لازم را ارائه دهید.

آنتی‌بیوتیک‌ها را طبق دستور تجویز کنید تا تعداد باکتری‌های روده‌ای را پیش از جراحی کاهش دهد.

پیش از جراحی، پانسمان زخم را به‌طور منظم در ۲۴ ساعت نخست بررسی کنید.

مراقب نشانه‌های عفونت، چسبندگی و خونریزی شدید باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر متوجه علائمی شده اید که برطرف نمی شود و شما را نگران کرده است حتما به پزشک مراجعه کنید.

از پزشک بپرسید از چه زمانی غربالگری سرطان روده را شروع کنید.

معمولا از ۵۰ سالگی باید غربالگری شروع شود اما برای افرادی که احتمال سرطان روده بزرگ در آنها بیشتر است غربالگری زودتر شروع می شود و احتمالا دفعات آن بیشتر است.

منبع: هلس لاین – میوکلینیک – کنسر – مدیکال نیوز تودی