ویتامین C – فواید، منابع، خطرات و انواع آن

ویتامین C چیست؟

ویتامین C یا همان ویتامین ث یکی از مهمترین ویتامین های مورد نیاز بدن برای مواجهه با انواع بیماری ها می باشد.

در گذشته، پزشکان، ویتامین C (یا غذاهای حاوی ویتامین ث) را برای معالجه اسکوربوت، بیماری ناشی از کمبود اسید اسکوربیک، تجویز می کردند.

اما امروزه این ماده، برای اسیدی شدن ادرار و یا درمان متهموگلوبینمی (نوعی بیماری که باعث می شود خون نتواند اکسیژن کافی حمل کند) تجویز می گردد.

ویتامین ث در قرن نوزدهم، در جریان مبتلا شدن بسیاری از دریانوردان به بیماری اسکروی کشف شد.

این دریانوردان چاره کار را در مصرف مرکبات دیده و بالاخره در سال ۱۹۲۸ ویتامین ث در میوه پرتقال کشف شد و در نهایت اسید اسکوربیک نام گرفت.

ویتامین ث به صورت جامد و سفید رنگ بوده و غیر سمی است.

خواص ویتامین C

ویتامین C نقش مهمی در رشد و ترمیم بافت، در تمام نقاط بدن دارد.

این ماده مغذی می تواند:

• جای زخم و سوختگی را ترمیم کند.
• به رشد پوست سالم، تاندون ها، رباط ها و رگ های خونی کمک کند.
• غضروف، ماهیچه ها، کلاژن استخوان و دندان ها را ترمیم و حفظ کند.
• به روند بهبودی بدن کمک کند.

ویتامین سی محلول در آب بوده و یک آنتی اکسیدان است که می تواند از بروز اثرات مضر رادیکال های آزاد، که بدن به هنگام تجزیه مواد غذایی یا قرار گرفتن در معرض دخانیات یا اشعه ها تولید می کند، جلوگیری کند.

مدت هاست که دانشمندان ارتباط رادیکال های آزاد با تشدید روند پیری، پیشرفت سرطان، بیماری های قلبی و آرتروز (ورم مفاصل) را اثبات کرده اند.

ویتامین ث می تواند به جذب و ذخیره آهن کمک کند.

ویتامین C برای سرماخوردگی

برخی مطالعات حاکی از آن است که ویتامین C می تواند برای درمان سرماخوردگی موثر باشد.

به طور کلی، افرادی که مکمل ویتامین C مصرف می کنند ممکن است دوره سرماخوردگی کوتاه تر و علائم خفیف تری داشته باشند.

اما، مصرف این مکمل پس از شروع سرماخوردگی تأثیر مثبتی نخواهد داشت.

در واقع، تحقیقات نشان می دهد که مکمل های ویتامین C یا غذاهای سرشار از این ویتامین هیچ کاری برای کاهش خطر ابتلا به سرماخوردگی انجام نمی دهند.

ویتامین C برای پوست

ویتامین C گاهی به عنوان یک محصول مراقبت از پوست مورد استفاده قرار می گیرد.

این ویتامین برای تشکیل کلاژن (کلاژن پروتئین مهم در تشکیل پوست، بافت ترمیم‌یافته، تاندون، رباط‌ها و عروق خونی است) و کارنتین بسیار حیاتی است و کمبود آن باعث خشکی پوست و مو می‌شود.

این ماده ممکن است به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی، بر روی چین و چروک ها، بافت، استحکام و حالت کشسانی پوست اثرات ترمیمی داشته باشد.

محصولات مراقبت از پوست حاوی ویتامین C در بازار، با توجه به pH (اسیدیته) و فرمولاسیون آن ها، انواع مختلفی داشته و شامل سرم، کرم و پودر ها است.

در برخی از لوسیون ها یا روغن های برنزه کننده، از این ویتامین، به عنوان ماده اصلی استفاده می شود، زیرا فواید زیادی برای پوست دارد.

ویتامین ث و سقط جنین

برخی گزارش ها حاکی از این است که مصرف ویتامین ث، با سقط جنین ارتباط دارد.

این گزارش ها، با تحقیقات پزشکی، اثبات نشده است و استفاده از ویتامین ث، برای سقط جنین، می تواند با خطرات زیادی همراه باشد.

ویتامین سی و بیماری های مربوط به چشم

به نظر می رسد مصرف مکمل های ویتامین سی همراه با سایر ویتامین ها و مواد معدنی از ابتلا به تباهی لکه زرد یا دژنراسیون ماکولا (AMD) جلوگیری می کند.

ویتامین C و سرطان

پیروی از یک رژیم غذایی سرشار از میوه ها و سبزیجات ممکن است خطر ابتلا به بسیاری از سرطان ها مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و سرطان ریه را کاهش دهد.

با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا این مسئله تاثیر ویتامین C موجود در مواد غذایی است یا خیر. جالب است بدانید مصرف مکمل های ویتامین C خوراکی چنین اثری ندارد.

چون ویتامین C بدن را در مقابل استرس اکسیداتیو (عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها) مقاوم می‌کند، می‌تواند از اکسیده شدن مولکول‌های دیگر جلوگیری کند و به این ترتیب آنتی‌اکسیدان‌های دیگری هم در بدن انسان بازسازی می‌شوند.

یافته‌ها نشان می‌دهند که مقادیر کافی ویتامین سی سرعت رشد برخی انواع بافت‌های سرطانی را کاهش می‌دهد.

تحقیقات انجام شده در این زمینه، مصرف ویتامین سی را برای بیمارانی که گزینه‌های درمانی محدودی دارند توصیه می کنند.

با این حال، موسسه غذا و داروی آمریکا (FDA) هنوز تزریق وریدی ویتامین سی را برای درمان انواع سرطان تایید نکرده است و این ویتامین به عنوان یک گزینه درمانی به ویژه برای بیمارانی که تحت شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار دارند شناخته نمی‌شود.

بهبود جذب مواد معدنی

بالا بردن میزان جذب آهن غیر آلی از خواص مهم ویتامین ث است.

کاهش خطر سکته‌ی مغزی

ویتامین C با پیشگیری از تجمع رسوبات در رگ‌های خونی، خطر سکته مغزی را کاهش می‌دهد.

بهبود عملکرد فیزیکی

این ویتامین کمک می‌کند، سلول‌های پروتئین (Protein) پیوسته و نزدیک به هم قرار گیرند و در نتیجه باعث افزایش طول عمر انسان می‌گردد.

همچنین مصرف این ویتامین برای کاهش ضعف و خستگی بسیار مفید است.

مصرف مکمل‌های ویتامین C در مواقع پریشانی و ناراحتی‌های اعصاب تجویز می‌شود.

مصرف مکمل‌ های دارای ویتامین C می‌تواند باعث افزایش جذب اکسیژن هنگام انجام تمرینات ورزشی شود.

پیش از ورزش‌ های سنگین مانند ماراتن، مصرف ویتامین C ممکن است از عفونت‌ های تنفسی فوقانی که گاهی‌ وقت‌ ها پس از این نوع ورزش‌ها ایجاد می‌شود، جلوگیری کند.

کاهش فشارخون

تقریباً یک سوم از بزرگسالان آمریکایی دچار فشارخون هستند این آمار در ایران نیز تکان دهنده است.

فشار خون را می‌توان عامل اصلی مرگ‌ومیر یا واسطه‌ای برای بروز بیماری‌های خطرناک به مانند بیماری قلبی و عروقی دانست.

مطالعات نشان داده که مصرف ویتامین ث موجب کاهش فشار خون در افراد دارای فشار خون بالا و بدون فشار خون است.

با مصرف ویتامین سی در مطالعه‌ای که روی حیوانات آزمایشگاهی انجام شده بود، خطر بروز فشارخون به واسطه سلامتی بیشتر عروق خونی و جریان راحت خون در آن‌ها به میزان زیادی کاهش پیدا کرد.

همچنین در مطالعه انجام شده روی ۲۹ فرد سالم، مصرف ویتامین ث نشان داد که فشار خون سیستولیک به میزان ۳٫۸۴ میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک به میزان ۱٫۴۸ میلی‌متر جیوه کاهش داشته است.

همچنین در افرادی که دارای فشارخون بالا بودند کاهش فشارخون سیستولیک و دیاستولیک به طور متوسط به ترتیب ۴٫۸۵ و ۱٫۶۷ میلی‌متر جیوه بود.

با وجود اینکه این نتایج کاملاً امیدوار کننده هستند اما هنوز روشن نیست که اثرات ویتامین C می‌تواند بلند مدت باشد یا نه.

علاوه بر این افراد دارای فشارخون بالا نباید به ویتامین ث به عنوان تنها راه درمان فشارخون و کنترل آن تکیه کنند.

خواص ویتامین C و مقابله با آب مروارید

آب مروارید یکی از خطرناکترین بیماری های چشم است که در افراد مسن و گاها در افراد جوان نیز بروز می‌کند.

برای جلوگیری از آب مروارید شما می بایست از مواد مغذی و ویتامین های مختلفی در طول زندگی خود استفاده کنید.

آب مروارید در اثر واکنش‌های رادیکالی در سطح چشم بروز می‌کند.

مطالعاتی بر روی افراد مبتلا به آب مروارید انجام شده است که نشان می‌دهد، مصرف کردن ویتامین ث به عنوان یک عامل مقابله با رادیکال‌های آزاد در چشم باعث خواهد شد تا احتمال بروز آب مروارید به مقدار زیادی در سنین بالاتر کاهش پیدا کند.

همچنین توصیه شده است که افراد برای درمان آب مروارید و بهبود روند درمان آن می‌توانند از مواد غذایی دارای ویتامین ث استفاده کنند.

از این رو کافی است که مصرف کردن ویتامین ث در قالب انواع میوه‌ها و مکمل‌ها را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

به این ترتیب، اطمینان شما برای رسیدن به سلامت چشم در دوران کهن‌سالی افزایش خواهد یافت و می‌توان گفت که درصد بروز آب مروارید هم کاهش پیدا می‌کند.

البته نمی‌توان گفت که رژیمی غنی از ویتامین ث می‌تواند آب مروارید را کنترل کند، چرا که واکنش‌های اکسیداتیو در سطح چشم بسیار پیچیده و خارج از کنترل و پیش بینی است.

خواص ویتامین ث و عفونت دستگاه ادراری

از جمله مشکلات سلامتی که هر کسی به راحتی می‌تواند درگیر آن شود، عفونت ادراری است.

جلوگیری کردن از عفونت‌ها در بدن یک راه حل عمومی دارد و آن افزایش مقدار ویتامین ث در بدن و رساندن آن به حد مجاز است.

بر اساس مشاهدات علمی و تحقیقات انجام شده، مصرف کردن و خواص ویتامین ث به شما کمک خواهد کرد تا به مقدار زیادی بر این بیماری پیروز شوید.

پزشکان برای درمان کردن عفونت‌های ادراری به بیماران توصیه می‌کنند که از نوشیدنی‌های دارای مقدار زیادی ویتامین ث استفاده کنند.

مصرف کردن این دسته از نوشیدنی‌ها باعث خواهد شد تا مقدار مناسبی از ویتامین ث در دستگاه ادراری شما جریان پیدا کند.

به این ترتیب واکنش‌های اکسیداتیو، عفونت ها و دیگر عوامل بروز بیماری در دستگاه ادراری شما کاهش پیدا می‌کند و روند درمان سریع‌تر پیش می‌روند.

باید این مورد را هم اشاره کرد که ویتامین ث از رشد باکتری ها در دستگاه ادراری نیز جلوگیری می‌کند که خود عامل مهمی در مقابله با بیماری‌های دستگاه ادراری است.

خواص ویتامین C و آلزایمر

فراموشی می‌تواند موهبت بزرگی باشد اما بروز اتفاقی آن در دوران کهن سالی همراه با مشکلات دیگری همانند بی‌اختیاری ادراری و فراموشی همیشگی است که عنوان نام آشنای، آلزایمر دارد.

مطالعاتی وجود دارد که نشان می‌دهد مصرف کردن مقدار کافی از ویتامین ث قادر است، بروز آلزایمر را کاهش دهد.

آلزایمر در اثر واکنش‌های رادیکال‌های آزادی در سطح غشا مغز و کاهش ارتباط میان قسمت های مختلف مغز بروز می‌کند.

برای کاهش دادن این واکنش‌ها مصرف کردن مواد انتی اکسیدانی که می‌توانند فعالیت رادیکال‌های آزاد را کاهش دهند، لازم و ضروری است.

یکی از مهم‌ترین خواص ویتامین ث، مقابله با عوامل رادیکال آزادی است.

مطالعات علمی معتبری در این خصوص وجود دارد که نشان می‌دهد، افرادی که مصرف مقدار کافی ویتامین ث در طول زندگی خود داشتند در مقابل افرادی که عموماً با کمبود ویتامین ث مواجه بودند، احتمال بروز آلزایمر کمتری دارند.

ویتامین ث تنها یکی از انتی اکسیدان هایی است که فعالیت رادیکال‌های آزاد را مختل می‌کند و مصرف کردن دیگر مواد مغذی و ویتامین‌های دیگر نیز در این مسیر به شما می‌توانند کمک کنند.

تاثیر ویتامین سی در ترمیم زخم‌ها و عفونت‌ها

در مطالعاتی که حدود چهل سال پیش انجام شده است، محققان به این نتیجه رسیدند که زخم‌ها و عفونت‌ها در افرادی که مواد غذایی حاوی ویتامین سی بیشتری مصرف می‌کنند سریع‌تر بهبود پیدا می‌کند.

شاید به این دلیل که ویتامین سی در تولید کلاژن نقش زیادی دارد.

از طرفی، تاثیر ویتامین سی به عنوان آنتی‌اکسیدان، به ترمیم بافت و کاهش شدت آسیب های ناشی از تورم و اکسیده شدن هم کمک می‌کند.

در نتیجه به نظر می‌رسد افرادی که ویتامین سی کافی مصرف می‌کنند نسبت به کسانی که ویتامین سی کافی دریافت نمی‌کنند از پس بیماری‌های عفونتی بهتر برمی‌آیند.

ویتامین سی می‌تواند از عفونت‌های تنفسی شدید هم جلوگیری کند، به ویژه در افرادی که تغذیه مناسب ندارند یا از لحاظ جسمانی تحت فشار هستند.

ضرورت مصرف ویتامین برای سیگاری‌ها

کسانی که سیگار می‌کشند نسبت به غیرسیگاری‌ها بیشتر دچار کمبود ویتامین C هستند که بخشی از آن مربوط به استرس اکسیداتیو می‌شود.

کشیدن سیگار باعث ایجاد تورم و وارد کردن آسیب به غشای موکوسی دهان؛ گلو و ریه‌ها می‌شود.

ویتامین ث برای حفظ سلامت موکوسی و کاهش تورم ضروری است.

بنابراین توصیه می‌شود که افراد سیگاری روزانه ۳۵ میلی‌گرم ویتامین بیشتری مصرف کنند.

کاهش خطر ابتلا به نقرس

ویتامین ث باعث کاهش خطر ابتلا به نقرس می‌شود که نوعی آماس مفصلی دردناک است.

در این بیماری شصت پا به دلیل افزایش اسیداوریک و شکل گیری کریستال در مفصل، سفت، متورم و دردناک می‌شود.

مطالعه ای طولانی مدت بر روی مردان بالای ۴۰ سال که روزانه بین ۱۰۰۰ تا ۱۴۹۹ میلی‌گرم ویتامین سی دریافت کرده‌اند، نشان داده است که خطر ابتلا به نقرس در این افراد ۳۱% کاهش پیدا کرده است.

در این مطالعه افرادی که در روز بیشتر از ۱۵۰۰ میلی‌گرم ویتامین C دریافت می‌کنند، نصف افراد دیگری که مکمل دریافت نمی‌کنند، در معرض خطر ابتلا به نقرس قرار دارند.

منابع ویتامین C

از آن جا که بدن نمی تواند این ویتامین را تولید یا ذخیره کند، داشتن یک رژیم غذایی حاوی خوراکی های غنی از ویتامین C، مانند موارد زیر، ضروری خواهد بود

میوه های دارای ویتامین C

• طالبی: ۲۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• پرتقال: ۵۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• لیمو شیرین: ۴۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• خربزه: ۴۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• نارنگی: ۳۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• لیمو: ۳۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• کیوی: ۱ برش، ۱۶۴ میلی‌گرم
• انبه
• پاپایا: ۱ فنجان قطعه‌شده، ۸۶٫۵ میلی‌گرم
• آناناس: ۱ فنجان، ۷۹٫۸ میلی‌گرم
• توت فرنگی: ۱ فنجان، ۸۹٫۴ میلی‌گرم
• تمشک، بلوبری، کرن بری
• هندوانه
• کلم بروکلی: ۱ فنجان خام، ۸۱٫۲ میلی‌گرم
• جوانه بروکسل: ۱ فنجان خام، ۷۴٫۸ میلی‌گرم
• گل کلم
• فلفل سبز و قرمز: ۱۹۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• اسفناج: ۳۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• کلم، شلغم و سایر سبزیجات برگ دار
• سیب زمینی شیرین یا سفید
• گوجه فرنگی، آب گوجه فرنگی
• کدو حلوایی
• عناب: ۵۰۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• جعفری: ۱۳۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• خرمالو: ۶۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم از آن
• گواوا: ۱ میوه، ۳۷۷ میلی‌گرم
• انگور سیاه: ۱ فنجان، ۲۰۳ میلی‌گرم

منابع جانوری دارای ویتامین C

نام خوراکی حیوانی متوسط (بر اساس میلی‌گرم)

نام خوراکی	میلی گرم
جگر گوساله خام	۳۶
جگر گاو خام	۳۱
صدف خوراکی خام	۳۰
مغز بره پخته	۱۷
جگر مرغ سرخ‌شده	۱۳
جگر بره سرخ‌شده	۱۲
زبان بره	۶
شیره تازه بز	۶
شیر تازه گاو	۶

نکته

تمام میوه ها و سبزیجات حاوی مقداری ویتامین C هستند، اما موارد ذکر شده بیشترین مقدار را دارند.

غلات، سایر غذاها و نوشیدنی ها غالباً با ویتامین ث غنی می شوند، به این معنی که ویتامین سی به این مواد افزوده می گردد.

میوه ها و سبزیجات پخته نشده یا خام بهترین منابع غذایی ویتامین C هستند.

پخت و پز غذاهای سرشار از ویتامین C یا ذخیره آن ها برای مدت طولانی می تواند میزان ویتامین ث شان را کاهش دهد.

با این حال، مایکروویو یا بخارپز کردن ممکن است برخی از این اثرات منفی را کم کند.

کمبود ویتامین C

بیشتر افراد از یک رژیم غذایی متعادل، به میزان کافی ویتامین C دریافت خواهند کرد.

با این حال، اشخاص مبتلا به بیماری های گوارشی یا برخی از سرطان ها ممکن است مستعد کمبود ویتامین C بوده و نیاز به مصرف مکمل داشته باشند.

مصرف این مکمل ها وی مزایای دیگری نیز  دارد.

کمبود ویتامین C ممکن است علائمی داشته باشد که عبارتند از:

خستگی و بی حالی:

دو مورد از اصلی‌ترین عوامل کمبود ویتامین C خستگی و بی‌حالی است و این علائم حتی ممکن است قبل از اینکه دچار کمبود پیشرفته شوید، ظاهر شوند.

اگر به تازگی دچار این علائم شده‌اید می‌توانید در طی چند رو استفاده کافی از ویتامین ث، مشکل را به‌طرف کنید و آن را جبران کنید.

حتی در مواردی در طی ۲۴ ساعت این مشکل حل می‌شود.

کم خونی

خونریزی و التهاب لثه:

یکی از شناخته شده‌ترین نشانه های کمبود ویتامین ث خونریزی آسان از لثه ها، به ویژه هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان است.

لثه های متورم از التهاب حکایت دارد و مصرف ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان می تواند به بهبود آن کمک کند.

مطالعات نشان داده اند که مصرف ویتامین C کافی با سلامت بهتر لثه پیوند خورده است.

شل شدن دندان ها:

در کنار خونریزی و احساس درد در لثه ها، کمبود ویتامین C می تواند به شل شدن دندان ها نیز منجر شود.

ضعف استخوان، غضروف، دندان ها و بافت همبند می تواند به شل شدن و پوسیدگی دندان ها و در نهایت از دست دادن دندان منجر شود.

لثه های ناسالم و دیگر ضعف های ساختاری به واسطه کمبود ویتامین ث می توانند موجب شل شدن و حتی افتادن دندان ها شوند.

خون دماغ:

خونریزی از بینی می تواند برای افراد بسیاری رخ دهد و ارتفاع زیاد یا خشکی دلیل آن باشد، اما این شرایط یکی از نشانه های کمبود ویتامین C نیز محسوب می شود.

رگ های خونی در بینی برای حفظ استحکام خود به کلاژن وابسته هستند و ویتامین ث برای تولید کلاژن ضروری است.

خونریزی از بینی زمانی رخ می دهد که رگ های خونی کوچک در این قسمت از بدن پاره می شوند، از این رو خون دماغ شدن های مکرر می تواند نشانه ای از ضعف رگ های خونی در بینی باشد.

کاهش توانایی بدن برای مبارزه با عفونت و بهبود زخم

خشک و شکننده شدن موها و موخوره:

می توانند نشانه ای از سطوح کم ویتامین C باشند.

از آنجایی که مو یک بافت غیر ضروری در نظر گرفته می شود، مواد مغذی مانند ویتامین ث پیش از این که در دسترس آن قرار بگیرند، ابتدا به اندام ها و بافت های مهم‌تر ارسال می شوند.

در شرایطی که ممکن است با دیگر نشانه های کمبود ویتامین C مواجه نباشید، بدن تغذیه بخش های دیگر با این ویتامین را هدف قرار داده و از نعمت موی درخشان و ناخن هایی قوی بی بهره خواهید شد.

قرمز شدن فولیکول‌های مو

فولیکول‌های مویی روی سطح پوست قرار دارند و حاوی رگ‌های خونی کوچکی هستند که خون و مواد مغذی را به این منطقه می‌رسانند.

هنگامی که بدن دچار کمبود ویتامین ث می‌شود، این رگ‌های خونی شکننده می‌شوند و به راحتی تجزیه می‌شوند که این امر باعث ایجاد لکه‌های قرمز و کوچکی در اطراف فولیکول های مو می‌شود.

به طور معمول مصرف مکمل‌های ویتامین C این مشکل را ظرف دو هفته حل می‌کند.

پوسته پوسته شدن، خشکی و زبری پوست

کبودی

ضعیف شدن مینای دندان

افزایش وزن:

تا به امروز به طور قطع رابطه تغیرات وزن و میزان ویتامین ث در بدن مشخص نشده اما برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ویتامین ث ممکن است با تنظیم میزان چربی، تولید هورمون‌های کاهش استرس و کاهش التهاب مرتبط باشد.

جالب است بدانید که کمبود ویتامین C با افزایش مقدار چربی شکم، حتی در افراد دارای وزن طبیعی، ارتباط دارد. کاهش وزن ناگهانی نیز از علائم دیگر کمبود این ویتامین است.

با میزان کم ویتامین ث در بدن، ممکن است به بیماری پوستی به نام کراتوز پیلاریس مبتلا شوید.

این بیماری به پوست مرغی نیز معروف است و باعث جمع‌آوری کراتین در منافذ پوست پشت ران و باسن می‌شود.

این بیماری به‌طورمعمول پس از سه تا پنج ماه مصرف این ویتامین برطرف می‌شود.

دردناک شدن و تورم مفاصل

فرم شدید کمبود ویتامین C، معروف به اسکوربوت، در بزرگسالان و سالمندان مبتلا به سوتغذیه رخ می دهد.

مشکلات مربوط به ویتامین C می‌تواند با گذشت زمان بیشتر هم شود و ممکن است به مشکلات جدی سلامتی تبدیل شود.

مشکلات طولانی مدت ناشی از کمبود ویتامین ث عبارت‌اند از:

• فشار خون بالا
• بیماری کیسه صفرا
• سکته مغزی
• سرطان
• گرفتگی عروق

خطرات مصرف ویتامین ث

برخی مواردی که فرد باید از مصرف ویتامین C اجتناب کند عبارتند از:

• حساسیت نسبت به اسید اسکوربیک یا هر ماده دیگر موجود در مکمل ها
• ابتلا به بیماری های کلیوی

مصرف زیاد ویتامین ث، احتمال بروز نوعی بیماری نادر، به نام هیپراگزالوری را زیاد می کند.

هیپراگزالوری به بیماری گفته می شود که در آن اسید اگزالیک بسیار زیادی، از طریق ادرار دفع شده و خطر ابتلا به سنگ کلیه افزایش می یابد.

بارداری و ویتامین C

در صورتی که روزانه مقدار مناسبی ویتامین C مصرف کنید، احتمال بروز نقص عضو در نوزاد کمتر شده و خطری زنان باردار را تهدید نخواهد کرد.

استفاده زیاد از این ویتامین می تواند اثرات مضری روی جنین داشته باشد، با این حال، تحقیقات زیادی درباره تاثیر آن روی زنان باردار انجام نشده است.

در صورتی که باردار بوده یا برای حاملگی اقدام کرده اید، قبل از مصرف مکمل های ویتامین C با پزشک خود مشورت کنید.

مصرف این ویتامین در دوران شیردهی بی خطر محسوب می شود، با این وجود، قبل از استفاده حتما با متخصص صحبت کنید.

عوارض جانبی ویتامین C

عوارض جانبی رایج ناشی از مصرف ویتامین C شامل موارد زیر است:

• گر گرفتگی یا قرمز شدن و احساس گرما در پوست
• سردرد
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• معده در در حین یا بعد از مصرف غذا (سوزش معده)
• احساس ضعف
• التهاب مری
• انسداد روده
• خستگی
• بی خوابی
• کم خوابی
• سنگ کلیه

تداخلات دارویی با ویتامین C

در هنگام مراجعه به پزشک، حتما تمام داروهایی را که مصرف می کنید به او بگویید.

این موارد شامل تمام داروهای تجویزی، داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و مکمل های غذایی (نوشیدنی های مقوی، پودرهای پروتئینی و غیره)، داروهای گیاهی و سایر داروهای غیرمجاز و حاوی مخدر می باشد.

در صورت تزریق وریدی دفروکسامین مسیلات (Desferal) نباید ویتامین C مصرف کنید.

بسیاری از داروهایی که ممکن است با ویتامین C تداخل داشته باشند عبارتند از:

• دفراسیروکس
• گلوکونات آهن (II) (Fergon, Ferralet, Ferate)
• سولفات آهن یا فروس سولفات (FeoSol ، Fer-Gen-Sol ، Fer Iron)
• وارفارین (Coumadin): مصرف زیاد ویتامین C ممکن است واکنش بدن نسبت به این ماده ضد انعقادی را کاهش دهد.
• قرص های ضد بارداری که حاوی نوعی استرادیول، اتینیل استرادیول یا مسترانول هستند.

قبل از انجام آزمایشات پزشکی به پزشک خود بگویید که مکمل ویتامین C مصرف می کنید.

مقادیر بالای ویتامین C ممکن است در نتایج آزمایش های خاص مانند آزمایش مدفوع، آزمایش خون یا تست غربالگری گلوکز اختلال ایجاد کند.

آلومینیوم:

مصرف ویتامین C می تواند جذب آلومینیوم، از داروهای حاوی این ماده مانند هیپرفسفاتمی، را افزایش داده و برای افراد مبتلا به مشکلات کلیوی مضر باشد.

شیمی درمانی:

این نگرانی وجود دارد که استفاده از آنتی اکسیدان ها، از جمله ویتامین C، در طول شیمی درمانی، اثر دارو را کاهش دهد.

استروژن:

مصرف ویتامین C از طریق داروهای ضد بارداری خوراکی یا جایگزین هورمونی ممکن است سطح استروژن را افزایش دهد.

مهار کننده های پروتئین:

مصرف ویتامین C خوراکی می تواند اثر این داروهای ضد ویروسی را کم کند.

استاتین ها و نیاسین:

مصرف ویتامین C با نیاسین، که برای افراد مبتلا به کلسترول بالا مفید است، ممکن است اثر نیاسین را کاهش دهد.

ویتامین C و الکل

نوشیدن الکل میزان بسیاری از مواد مغذی از جمله ویتامین C را در بدن کاهش داده و جذب ویتامین را سخت تر کند.

در صورت مصرف مکمل و کمبود ویتامین C باید از نوشیدن الکل خودداری کنید.

مقدار مصرف مجاز ویتامین ث

ویتامین C را می توانید بدون نسخه (OTC) به صورت قرص های ژله ای یا جویدنی، جوشان و پودرهای خوراکی خریداری کنید.

برای درمان شرایط خاص ممکن است متخصص محلول ویتامین C را به رگ ها، ران، باسن یا بازوی شما تزریق کند.

میزان مصرف مجاز مکمل ویتامین C، به ترتیب برای خانم ها و آقایان، بین ۷۵ تا ۹۰ میلی گرم می باشد. (این مقدار برای افراد سیگاری و برای زنان باردار یا شیرده اندکی بیشتر خواهد بود.)

مکمل ها به طور معمول حاوی ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی گرم ویتامین C هستند، که مقدار مصرف مناسب برای هر فرد، به سن و عوامل دیگر بستگی دارد.

در صورت ابتلا به برخی از بیماری های خاص مانند اسکوربوت یا متهموگلوبینمی، پزشک ممکن است دوز بیشتری از دارو را تجویز کند.

برای نوزادان:

• ۰- ۶ ماه: ۴۰ میلی‌گرم در روز
• ۷- ۱۲ ماه: ۵۰ میلی‌گرم در روز

برای کودکان:

• ۱- ۳ سال: ۱۵ میلی‌گرم در روز
• ۴- ۸ سال: ۲۵ میلی‌گرم در روز
• ۹- ۱۳ سال: ۴۵ میلی‌گرم در روز

برای جوانان:

• دختران ۱۴ تا ۱۸ سال: ۶۵ میلی‌گرم در روز
• جوانان باردار: ۸۰ میلی‌گرم در روز
• زنان شیرده: ۱۱۵ میلی‌گرم در روز
• پسران ۱۴- ۱۸ سال: ۷۵ میلی‌گرم در روز

برای بزرگسالان:

• مردان ۱۹ سال و بالاتر: ۹۰ میلی‌گرم در روز
• زنان ۱۹ سال و بالاتر: ‌۷۵ میلی‌گرم در روز
• زنان باردار: ۸۵ میلی‌گرم در روز
• زنان شیرده: ۱۲۰ میلی‌گرم در روز

نکات کلی

ویتامین C خوراکی غلظت پلاسمایی را ایجاد می کند که باید به طور کامل کنترل گردد.

تقریبا، ۷۰ الی ۹۰ درصد ویتامین C با مصرف ۳۰ الی ۱۸۰ میلی گرم از آن در روز جذب می‌شود.

با این حال، در دوزهای بالاتر از یک گرم در روز، جذب این ویتامین کمتر از ۵۰ درصد خواهد بود و اسید اسکوربیک متابولیزه نشده وارد ادرار می‌شود و از بدن دفع می‌گردد.

نتایج حاصل از مطالعات فارماکوکینتیک نشان می‌دهد که دوز خوراکی ۱.۲۵ گرم در روز از اسید اسکوربیک اوج غلظت پلاسمایی متوسط ۱۳۵میکرومول درلیتر را تولید می‌کند که دو برابر بیشتر از مقدار تولید شده در اثر مصرف ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلی گرم اسید اسکوربیک از غذاهای غنی از ویتامین C است.

نتایج حاصل از مدل‌های فارماکوکینتیک پیش بینی می‌کند که حتی دوزی به اندازه ۳ گرم که هر ۴ ساعت یکبار مصرف می شود نیز می تواند اوج غلظت پلاسمایی ۲۲۰ میکرومول بر لیتر را تولید کند.

محتوای کلی ویتامین C در بدن از ۳۰۰ میلی گرم تا ۲ گرم متفاوت خواهد بود.

مقدار بالای ویتامین C در سلول ها و بافت ها نگهداری می‌شود و در لکوسیت (سلول های سفید خون)، چشم، غدد فوق کلیوی، غده هیپوفیز و مغز بیشتر است.

سطح نسبتا پایین از ویتامین C (غلظت میکرومولار) در مایعات خارج سلولی، مانند پلاسما، سلول‌های قرمز خون و بزاق یافت می‌شود.

مصرف بیش از حد ویتامین C

عوارض جانبی ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین C بسیار نادر است، زیرا بدن نمی تواند این ویتامین را ذخیره کند.

با این وجود مطالعات نشان داده اند که استفاده از ویتامین C، بیشتر از ۲۰۰۰ میلی گرم در روز، می تواند منجر به حالت تهوع و اسهال شود.

در صورت مصرف بیش از حد، باید سریعاً با مرکز درمانی یا اورژانس، به شماره ۱۱۵، تماس بگیرید.

اگر از ویتامین C به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آن استفاده می کنید، به خاطر داشته باشید که این مکمل ممکن است همان مزایای آنتی اکسیدان های طبیعی موجود در مواد غذایی را به همراه نداشته باشد.

فراموش کردن مصرف دارو

در صورتی که مصرف دارو ویتامین C را فراموش کرده اید، به محض یادآوری، حتما آن را بخورید.

اگر تقریبا زمان مصرف بعدی دارو فرا رسیده است، آن را به صورت معمول استفاده کرده و مقدار آن را دو برابر نکنید.

انواع ویتامین ث

آمپول ویتامین C

آمپول ویتامین C توسط اداره غذا و داروی آمریکا برای درمان بیماری کمبود ویتامین C تأیید شده است و همچنین برای کمک به درمان زخم های جدی تروما یا سوختگی مورداستفاده قرار می‌گیرد.

با این‌ حال به‌ طور معمول تزریق ویتامین C تنها زمانی استفاده می شود که لازم است سطح ویتامین ث بدن به‌ سرعت افزایش یابد و یا بدن به دلیل جذب ضعیف و یا دلایل دیگر قادر نخواهد بود مکمل‌های خوراکی را جذب کند.

آمپول ویتامین C گاهی اوقات برای شرایط دیگری نظیر سرطان، سلامت عمومی، عملکرد ایمنی و کاهش وزن نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در اوایل دهه ۱۹۷۰ برخی از محققان نشان داده‌اند که با استفاده از دوزهای بالای آمپول ویتامین C همراه با داروهای ضد سرطان می‌توان درمان سرطان را بهبود بخشید.

تزریق ویتامین C داخل وریدی می‌تواند سطح بالایی از ویتامین C را در بدن تولید کند.

محققان بر این باورند که دوز بالای ویتامین C می‌تواند همانند سمی برای سلول‌های سرطانی باشد، بدون اینکه به سلول‌های سالم بدن آسیب برساند.

برخی از محققان بر این باورند که ویتامین ث می‌تواند عوارض جانبی داروهای سرطانی را کاهش دهد.

با این‌ حال منافع بالقوه تزریق ویتامین C در درمان سرطان هنوز بحث برانگیز است.

در یک بررسی سیستماتیک محققان شواهدی برای تعیین اینکه آیا تزریق ویتامین C داخل وریدی برای درمان سرطان سودمند است کشف کرده‌اند اما کافی نبوده است.

برخی از افراد از آمپول ویتامین سی برای سلامت عمومی و افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند.

از آنجایی‌که مصرف روزانه قرص های مکمل برای بعضی از افراد خسته‌کننده است و یا به دلیل مشکلات معده و روده از خوردن آن‌ها معذوریت دارند از این‌ رو تزریق آمپول ویتامین ث برای آنها راحت تر خواهد بود.

قرص ویتامین C

قرص های ویتامین ث به دو صورت جوشان، جویدنی و بلعیدنی تولید شده که در صورت نیاز و با تجویز پزشک می‌توان از آن‌ها استفاده کرد اما بهتر است از این قرص‌ها برای مدت‌زمان طولانی استفاده نکنید مگر اینکه به تجویز پزشکتان باشد.

قرص های بلعیدنی باید با یک لیوان آب خورده شوند.

اگر قرص جویدنی ویتامین ث را تهیه‌ کرده‌اید کافی است آن را در دهان گذاشته و به‌ آرامی بجوید تا ویتامین ث موجود در آن توسط بزاق دهان جذب بدن شود.

قرص جویدنی ویتامین ث نمونه‌ای از مکمل‌های ویتامین C است که با انواع طعم از میوه‌های مختلف نظیر پرتقال، گیلاس، انگور و تمشک و غیره در بازار ایران موجود است.

برخی مکمل‌های ویتامین C به‌صورت قرص جوشان ویتامین ث در بازار موجود هستند که با طعم‌های مختلف پرتقال، لیمو، توت‌فرنگی و سایر میوه‌ها در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد.

قرص جوشان ویتامین ث نوعی قرص پودری محلول در آب است که به راحتی می‌تواند در یک لیوان آب حل‌شده و به‌صورت نوشیدنی ویتامین C مورداستفاده قرار گیرد.

ویتامین C جوشان

مهم‌ترین نکته‌ای که زمان استفاده از ویتامین C جوشان باید مورد توجه قرار دهید این است که قبل از استفاده از قرص جوشان ویتامین ث تمام راهنمایی‌های موجود بر روی برچسب راهنمای محصول را مطالعه کرده و از میزان دوز مصرفی روزانه آن آگاه شوید.

اگر چه ویتامین C در بدن سازی، در دوران بارداری، برای افزایش رشد جسمی و سلامت پوست و مو و سایر توانایی‌های بدنی مفید است اما روزانه نباید بیشتر از یک عدد قرص جوشان ویتامین ث با دوز ۵۰۰ مصرف شود زیرا استفاده بیش از این مقدار در روز ممکن است بدن را با مشکلات کبدی و کلیوی همراه سازد.

بهتر است قرص جوشان ویتامین ث سه ماه در سال و به شکل نوشیدنی ویتامین C مورداستفاده قرار گیرد.

قرص جوشان ویتامین ث نسبت به قرص‌های بلعیدنی یا جویدنی سریع‌تر جذب بدن شده و سرعت تأثیرپذیری آن‌ها بیشتر است.

به دلیل pH محلول حاصل از حل شدن قرص جوشان در آب این قرص سریع‌تر از معده به روده کوچک تخلیه‌شده لذا برای افرادی که دچار مشکلات معده‌ای هستند انتخاب مناسبی خواهد بود.

از آنجایی‌که اغلب قرص های جوشان برای قابلیت حل شدن در آب حاوی ماده‌ای به نام بی‌کربنات هستند و همین‌طور مقداری نمک نیز در این قرص‌ها موجود است لذا ترکیب نمک و بی‌کربنات موجود در این قرص‌ها ممکن است سبب بروز فشارخون بالا شده و خطر حمله قلبی و سکته مغزی را در افراد افزایش می‌دهد.

به طور کلی توجه داشته باشید که در اغلب قرص‌های محلول در آب، نمک وجود دارد لذا مصرف بیش از حد قرص­های جوشان ممکن است احتمال ابتلا به سکته قلبی، سکته مغزی و یا مرگ ناشی از مشکلات عروقی را تا ۱/۵ افزایش می‌دهد.

همچنین ممکن است مصرف قرص جوشان ویتامین ث احتمال بروز فشارخون در افراد را هفت برابر افزایش دهد بنابراین سعی کنید بدون مشورت پزشک از قرص جوشان ویتامین ث استفاده نکنید.

بهترین زمان مصرف قرص ویتامین ث

متأسفانه رژیم غذایی بسیاری از افراد جامعه فاقد مواد مغذی کافی و موردنیاز بدن است از این‌ رو مصرف مکمل‌های غذایی برای این افراد ضرورت می‌یابد.

خوشبختانه مصرف مکمل‌های غذایی یک راه آسان و مؤثر برای پر کردن شکاف های تغذیه‌ای و رفع نیازهای مواد مغذی بدن است با این وجود بسیاری از ما اطلاعاتی در مورد بهترین زمان مصرف این مکمل‌ها نداریم و ناآگاهانه از این ویتامین‌ها در زمان نامناسب استفاده می‌کنیم.

زمان مناسب برای مصرف ویتامین‌ها به نوع ویتامین بستگی دارد.

برخی از ویتامین‌ها بهتر است زمان صبح و با معده خالی مصرف شوند در صورتی که برای جذب برخی از مکمل‌ها نیاز است تا آن‌ها را به همراه غذا مصرف کنید.

علاوه بر زمان مصرف، تداخل دارویی این مکمل‌ها با سایر داروها نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

شما ممکن است یک قوطی کامل از مکمل‌ها را در اختیار داشته باشید که قصد دارید برای تقویت استخوان‌ها و یا سلامت قلبتان از آن‌ها استفاده کنید اما باید بدانید که یکی از مهم‌ترین مسائل هنگام خوردن مکمل های ویتامینه زمان و نحوه استفاده از این ویتامین ها و پروبیوتیک­ ها است.

اکثر مکمل‌ها نظیر مولتی ویتامین، بکمپلکس، ویتامین E و ویتامین C را می‌توان در وعده صبحانه و به همراه غذا مصرف کرد.

مصرف این ویتامین ها در وعده صبحانه نه تنها سبب تقویت جسمی ما در طول روز خواهد شد بلکه به خاطر سپردن زمان مصرف این مکمل‌ها را برای ما ساده تر خواهد کرد چرا که اغلب ما صبحانه را در خانه میل می‌کنیم.

منبع: مایو کلینیک – اوری دی هلس – وب ام دی – دکتر اکس – هلس لاین – مدیکال نیوز تودی