خونریزی معده – علایم، علت، تشخیص و درمان آن

خونریزی معده

آیا میدانید خونریزی معده چیست و چگونه ایجاد می شود ؟ زخم گوارشی جراحات باز در دستگاه گوارش هستند.

وقتی این زخم ها در معده شما باشند، آنها را زخم معده می نامند و اگر در قسمت بالایی روده بزرگ دیده شوند، زخم اثنی عشری نامیده می شوند.

بعضی از افراد حتی از وجود این زخم ها هم مطلع نیستند. افراد دیگر علائمی نظیر سوزش سردل و درد شکمی را تجربه می کنند. این زخم ها در صورت سوراخ کردن روده یا خونریزی شدید می توانند بسیار خطرناک باشند.

زمانی که آستر مخاط معده آسیب می بیند، اسیدهای طبیعی که در فرآیند گوارش روزانه دخالت دارند، بافت آسیب دیده معده را می خورند و آن را از بین می برند.

قطر زخم معمولاً بین ۵.۱ تا ۶.۰ سانتی متر است. درد و ناراحتی شدید معده از علامت های زخم معده و نشانه های خونریزی معده می باشد.

اگر زخم معده نادیده گرفته شده و درمان نشود، اسید معده به عروق خونی دیواره معده نیز تراوش می کند و با تجزیه آن ها منجر به پیدا شدن نشانه های خونریزی معده می گردد.

اگر چه زخم معده از نشانه های خونریزی معده نیست اما در دراز مدت می تواند منجر به خونریزی معده نیز شود.

در ادامه به بیان علایم و درمان خونریزی معده و همچنین آشکار نمودن برخی اشتباهات در این زمینه می پردازیم. پس با تاروت رنگی همراه شوید.

علایم خونریزی معده

خونریزی معده

خونریزی معده همیشه همراه با بروز علائم نیستند. در حقیقت، تنها یک چهارم افراد مبتلا به زخم معده، علائم مربوطه را تجربه می کنند.

برخی از این علائم عبارتند از:

• درد شکمی
• نفخ یا حس پُر بودن
• آروغ زدن
• سوزش سر دل
• حالت تهوع
• استفراغ

این علائم ممکن است در افراد مختلف کمی باهم فرق داشته باشند.

در برخی موارد، خوردن غذا می تواند درد را تسکین دهد، اما در افراد دیگر خوردن هر چیزی تنها اوضاع را وخیم تر می کند.

خونریزی معده می تواند بگونه ای آرام صورت گیرد که شما متوجه آن نشوید.

اولین نشانه های خونریزی آرام، حالت تهوع می باشد که شامل:

• زنگ پریدگی پوست
• نفس کم آوردن در فعالیت های فیزیکی
• نبود انرژی
• خستگی
• سرگیجه

زخمی معده ای که بشدت خونریزی کند باعث ایجاد موارد زیر می شود:

• مدفوع تیره و چسبناک
• وجود خون تیره در مدفوع
• استفراغ همراه با خون که مانند پودر قهوه سفت باشد

خونریزی مدام معده می تواند زندگی فرد را تهدید کند. در صورت مشاهده چنین حالتی، باید هرچه سریعتر به پزشک معالج مراجعه نمود.

علت خونریزی معده

در داخل دستگاه گوارش لایه ای مخاطی قرار دارد که از زخم شدن پوشش داخلی جلوگیری می کند.

در صورت وجود اسید زیاد و نبودن مایع مخاطی کافی، اسید به داخل دیواره معده یا روده کوچک نفوذ می کند.

نتیجه، بوجود آمدن زخم های باز است که می توانند سبب خونریزی شوند.

همیشه نمی توان علت این رویداد را مشخص نمود. دو علت اصلی برای ایجاد زخم ها، وجود باکتری اچ. پیلوری و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی می باشد.

هلیکوباکتر پیلوری (اچ. پیلوری)

هلیکوباکتر پیلوری نوعی باکتری است که در مایع مخاطی دستگاه گوارش رشد می کند، گاهی سبب التهاب در پوشش داخلی معده می گردد که منجر به ایجاد زخم می گردد.

خطر این زخم زمانی شدت می یابد که زخم بواسطه میکروب اچ. پیلوری ایجاد شده و با استعمال همزمان سیگار توامان گردد.

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID)

این داروها مانع از مقابله معده و روده کوچک از خود در برابر ترشح اسید معده می شوند.

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی همچنین سبب کاهش توانایی لخته شدن خون می شوند، این امر سبب افزایش خطر خونریزی زخم می شود.

داروهایی که در این دسته قرار دارند شامل موارد زیر می باشند:

• آسپرین (بافرین و …)
• ایبوپروفن (ادویل، موترین و …)
• کترولاک
• ناپروکسن
• اوزاپروزین

استامینوفن در این دسته جای ندارد.

داروهای ضد التهاب در برخی ترکیبات دارویی استفاده شده در درمان ناراحتی معده یا سرماخوردگی ها هم وجود دارند.

اگر همزمان از چند دارو استفاده می کنید، امکان استفاده کردن از مقدار بیشتری از داروهای ضد التهاب را دارید.

ریسک گسترش زخم ایجاد شده بواسطه داروی ضد التهاب در مواقع زیر بیشتر خواهد بود:

• استفاده از مقدار بالای از این داروها
• استفاده مکرر از آنها
• نوشیدن الکل
• مسن بودن
• استفاده از کورتیکوزتیروئیدها
• داشتن زخم معده در گذشته

سندروم زولینگر- الیسون، حالت دیگری است که می تواند منجر به زخم و خونریزی معده شود.

این سندروم سبب ایجاد گاسترینومو یا تومورهایی می شود که بواسطه سلول های تولید کننده اسید در معده ایجاد شده اند، در نتیجه منجر به تولید اسید بیشتر می گردد.

نوع نادر دیگری از زخم ها، زخم کامرون نام دارد. این رخم ها وقتی بوجود می آیند که فرد مبتلا به فتق حجاب حاجز باشد که این بیماری سبب خونریزی GI می شود.

علاوه بر این موارد، در موارد بسیار نادر سرطان معده نیز می تواند دلیل بروز خونریزی معده شود.

تشخیص خونریزی معده

پزشک برای تأیید ابتلا به زخم معده و احتمال بروز خونریزی معده آتی دستور انجام آزمایش‌های تصویربرداری‌ تشخیصی می‌دهد.

دو آزمایش رایج عبارت‌اند از:

عکس‌برداری گوارشی فوقانی (UGI):

این روش نوعی رادیوگرافی (اشعه ایکس) است که در آن، بیمار برای افزایش کنتراست مایعی گچی می‌نوشد و در نتیجه تصویری واضح‌تر از بخش‌های معین به دست می‌آید. چون این مایع حاوی باریم است، این آزمایش را گاهی اوقات بلع باریم نیز می‌نامند.

آندوسکوپی (EGD):

آندوسکوپ (درون‌بین) لوله انعطاف‌پذیر باریکی است که دوربین بسیار کوچکی در سر آن قرار دارد. مسکن ملایمی به بیمار داده می‌شود و سپس لوله از راه دهان وارد معده می‌شود.

پزشک لایه مخاطی معده را جهت تشخیص زخم معده بررسی می‌کند و نمونه‌های بسیار کوچک بافتی (نمونه‌برداری) برای معاینات میکروسکوپی گرفته می‌شود.

چنانچه در آزمایش‌های تصویربرداری ابتلا به زخم معده مشخص شود، به احتمال زیاد آزمایشی به منظور تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری انجام می‌شود.

پزشک باید در مورد وجود هلیکوباکترپیلوری مطمئن باشد، چون رفع این باکتری احتمالاً می تواند باعث درمان زخم معده شود.

شیوه درمان زخم‌ معده ناشی از هلیکوباکترپیلوری با روش درمان زخم‌های ایجاد شده به دلیل مصرف دارو متفاوت است.

از سه نوع آزمایش برای تعیین وجود هلیکوباکترپیلوری استفاده می‌شود که از قرار زیر است:

آزمایش‌های خون:

این آزمایش‌ها با اندازه‌گیری آنتی بادی‌های باکتری، وجود آن را مشخص می‌سازند.

آزمایش تنفسی:

در این آزمایش دی اکسید کربن موجود در بازدم بیمار پس از نوشیدن مایعی خاص اندازه‌گیری می‌شود.

آزمایش‌های بافت:

این آزمایش‌ها تنها پس از انجام نمونه‌برداری آندوسکوپی کاربرد دارند، چون متخصصین برای شناسایی باکتری‌ها به نمونه بافت معده نیاز دارند.

درمان خونریزی معده

در صورت مشاهده علائم زخم، می بایست هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود. معالجه زودهنگام می تواند از خونریزی و مشکلات متعاقب آن جلوگیری کند.

زخم ها معمولا پس از انجام آندوسکوپی فووقانی GI تشخیص داده می شوند.

آندوسکوپ یک لوله بلند و منعطف است که دوربینی در نوک آن قرار دارد. تیوپ از طریق دهان وارد مری و سپس معده و قسمت بالایی روده کوچک می شود.

آندوسکوپی در بیماران اغلب بصورت سرپایی انجام می شود، پزشک با استفاده از این آزمایش می تواند مشکلات معده و قسمت بالایی روده کوچک را بررسی نماید.

زخم هایی که دچار خونریزی شده اند را می بایست هرچه سریعتر بررسی نموده و درمان می تواند طی آندوسکوپی اولیه صورت پذیرد. اگر در حین آندوسکوپی خونریزی شروع شود، پزشک می تواند:

• دارو را مستقیما تزریق نماید
• برای توقف خونریزی زخم را بسوزاند
• رگ خونی را گره بزند

درصورت مشاهده زخم، از شما تست اچ. پیلوری بعمل می آید. این تست می تواند با استفاده از نمونه برداری بافت طی آندوسکوپی انجام پذیرد.

همچنین با استفاده از روش های غیر تهاجمی مانند نمونه مدفوع یا تست تنفس، می توان این آزمایش را انجام داد.

در صورت داشتن عفونت، می توان از آنتی بیوتیک و سایر داروها برای مقابله با باکتری و برطرف کردن علائم استفاده کرد.

برای اطمینان از پایان بیماری، حتی در حالتی که علائم کاملا برطرف شده اند، فرد می بایست تمامی داروها را طبق دستورالعمل مصرف نماید

دارو درمانی

خونریزی معده را با داروهای مسدود کننده اسید معده که مهار کننده های پروتون پمپ (PPI) یا H2 نامیده می شوند، درمان می کنند.

این قرص ها خوراکی هستند، اما در صورت داشتن زخم معده، می تواند به داخل ورید تزریق شوند.

زخم های کامرون معمولا با PPI درمان می شوند، اما گاهی برای درمان فتق نیاز به عمل جراحی می باشد.

اگر زخم ها بواسطه استفاده بیش از حد از داروهای NSAID ها ایجاد شده اند، با پزشک خود برای یافتن داروی جایگزین مشورت نمایید.

گاهی اوقات داروهای ضد اسید معده بدون نسخه می توانند سبب بهبود علائم شوند. در مورد لزوم استفاده از این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

جراحی

درصورتی که خونریزی بیش از توان برطرف کردن با آندوسکوپی باشد، از جراحی استفاده می شود.

روش آنترکتومی:

برای کنترل اسید معده، قسمت پایین معده برداشته می شود.

روش پیلوپلاروستی:

قسمت انتهایی معده پهن تر می گردد. این کار به این دلیل انجام می شود که گوارش مواد غذایی برای داخل شدن به روده بهتر انجام گیرد.

روش واگوتومی:

در این روش نیز عصب واگ (عصب اتصال مغز به معده) از بین می رود. این عمل نیز از ارسال پیام مغز به معده برای تولید اسید جلوگیری می کند.

بهبود خونریزی معده

برای درمان خونریزی می بایست حداقل چند هفته از داروها استفاده کنید. همچنین می بایست استفاده NSAID ها را نیز محدود کرده یا به کل قطع کنید.

در صورتی که زخم های شما دچار خونریزی شدید بوده باشد، پزشک می تواند در روزهای آخر درمان جهت بررسی و اطمینان از بهبودی کامل زخم ها، آندوسکوپی دیگری را تجویز نماید.

خونریزی معده و مرگ

یک زخم درمان نشده که ساییده شده می تواند دستگاه گوارش شما را مسدود نماید.

همچنین می تواند سبب سوراخ شدن معده یا روده کوچک شده و حفره شکمی شما را دچار عفونت کند. این امر منجر به ایجاد التهاب صفاق می شود.

زخمی که دچار خونریزی شده است، سبب حالت تهوع، استفراغ یا مدفوع خونی می شود و احتمال بستری شدن فرد در بیمارستان نیز وجود خواهد داشت. خونریزی داخلی شدید زندگی فرد را تهدید می کند.

سوراخ شدن یا خونریزی جدی نیاز به جراحی خواهد داشت و در صورت عدم درمان حتی ممکن است به مرگ بینجامد.

زمان مراجعه به پزشک

چنانچه در ناحیه بالای شکم متحمل دردی سوزشی می‌شوید که با خوردن غذا یا مصرف آنتی اسیدها (ضد اسیدها) بهبود می‌یابد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

البته بروز چنین دردی حتماً به معنای ابتلا به زخم معده نیست، چون عارضه‌های دیگری نیز هستند که با علائم مشابهی همراه‌اند.

در صورت بالا آوردن خون یا مواجهه با دیگر نشانه‌های خونریزی معده و دستگاه گوارش بی‌درنگ به مرکز فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید.

زخم‌های دستگاه گوارش باعث خونریزی شدیدی می‌شوند که تزریق خون یا جراحی را ضروری می‌سازد.

درد شکمی شدید بیانگر سوراخ شدن یا پاره شدن زخم است که فوریتی پزشکی محسوب می‌شود و باید برای ترمیم سوراخ ایجاد شده در معده عمل جراحی انجام شود.

استفراغ و درد شکمی نشانه‌ی یکی دیگر از عارضه‌های زخم دستگاه گوارش، یعنی انسداد، نیز محسوب می‌شود که گاهی اوقات نیاز به عمل جراحی فوری دارد.

نتیجه گیری

خونریزی معده را می توان با موفقیت درمان کرد و زخم اکثر افراد بخوبی التیام می یابد. در صورت درمان زخم با آنتی بیوتیک و سایر داروها، احتمال بهبود بین ۷۰-۸۰% خواهد بود.

درمان در صورتی موثر خواهد بود که فرد تمام داروهای تجویز شده را طبق دستورالعمل آن مصرف نماید. سیگار کشیدن و استفاده مکرر از داروهای NSIAD ها سبب کند شدن روند درمان می شود.

همچنین، برخی انواع ویروس اچ. پیلوری در برابر آنتی بیوتیک مقاوم هستند و در طولانی مدت مشکلاتی را بوجود می آورند.

اگر بخاطر خونریزی معده در بیمارستان بستری شده اید، احتمال ۱۱% مرگ پس از ۳۰ روز بستری شدن در بیمارستان وجود خواهد داشت.

سن، خونریزی مکرر و وجود همزمان دو بیماری، فاکتورهایی هستند که بروی احتمال مرگ و میر اثر می گذارند.

شاخص های اصلی برای مرگ و میر طولانی مدت عبارتند از:

• پیری
• وجود همزمان دو بیماری
• حالت تهوع شدید
• استفاده از تنباکو
• مرد بودن (جنس مذکر)

از بین بردن اشتباهات راجع در مورد زخم و خونریزی معده

درباره زخم های معده اطلاعات نادرست زیادی وجود دارد که بیشتر درباره نحوه ایجاد آن است. از گذشته اینگونه تصور می شده است که زخم ها به دلایل زیر ایجاد می شوند:

• استرس
• اضطراب
• تشویش
• داشتن رژیم غنی
• غذاهای اسیدی یا تند

به افراد مبتلا توصیه می شد که با کاهش استرس و استفاده از یک رژیم غذایی ملایم، سبک زندگی خود را تغییر دهند.

این تصورات با کشف ویروس اچ. پیلوری در سال ۱۹۸۲ تغییر کرد. پزشکان حالا بر این باورند که اگرچه رژیم و سبک زندگی در برخی افراد می تواند سبب تحریک زخم و در نتیجه بروز خونریزی معده شود، اما در کل نمی تواند علت اصلی زخم باشد.

استرس می تواند سبب ترشح اسید معده و تحریک مخاط گوارشی شود، اما بندرت علت اصلی زخم معده است.

این امر درباره افراد بسیار بیمار و کسانی که تحت مراقبت های پزشکی هستند مستثنی است.

افسانه دیگری می گوید که نوشیدن شیر سبب بهبود زخم معده می شود؛ شاید به این علت که شیر لایه داخل معده را پوشانده و درد را حداقل برای مدت کوتاهی تسکین می دهد.

متاسفانه، شیر تولید اسید و مایعات گوارشی را تحریک می کند، این موضوع در حقیقت باعث وخامت زخم های معده می شود.

منبع: هلس لاین

برای از بین بردن احساس افسردگی چه کاری انجام دهیم؟

در افسردگی غم به لایه های عمیق زندگی شما نفوذ میکند و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما بوجود می اورد. اگر احساس می کنید دچار افسردگی هستید حتما مشکلات خود را برای یک روانشناس متخصص شرح دهید، با کمک او مشکل را ریشه یابی کنید و برای عبور از چالش‌هایتان از مشاور راهکار بگیرید، برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.

ارتباط با روانشناس متخصص افسردگی