افسردگی – تعریف، انواع، دلایل و درمان آن

افسردگی و هر آنچه باید درباره آن بدانید

افسردگی به چه معناست؟ ناراحتی، احساس ناامیدی، از دست دادن علاقه یا لذت در فعالیت های روزانه، اینها علایم آشنایی برای همگی ما هستند. اما اگر این احساسات پافشاری کرده و اساسا بر روی زندگی ما تاثیر گذارند، تبدیل به افسردگی می شوند.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، ۷٫۶% از افراد بالای ۱۲ سال در هر دوره ۲ هفته ای مبتلا به این بیماری هستند.

بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های همه گیر در جهان بوده و علت ناتوانی است.

طبق تخمین این سازمان، ۳۵۰ میلیون نفر در جهان تحت تاثیر بیماری افسردگی هستند.

تعریف افسردگی

افسردگی در حقیقت اختلال‌های خلقی می باشد. این بیماری به هر شکل مشاهده می شود، نحوه دید فرد از خود، از دیگران و از دنیا را تعریف می‌کند.

این بیماری قدرت قضاوت را کاهش داده و باعث رفتارهای نامعقول می‌شود. در هر یک از موارد، بیمار نمی‌تواند زندگی روزمره عادی داشته باشد.

این بیماری می‌تواند، باعث ابتلاء بیمار به انواع بیماری های جسمی و روانی شود.

اختلال افسردگی بیشتر بعد از ۴۰ سالگی شروع می‌شود، هر چند امکان شیوع آن در تمام سنین، حتی در جوانان ۲۰ تا ۳۰ ساله نیز وجود دارد.

بیماری افسردگی می‌تواند منجر به عدم تمرکز و مسئولیت پذیری در زندگی شود، بنابراین ممکن است فرد افسرده کنترل و تمایل خود را برای ادامه زندگی از دست بدهد.

این بیماری موجب عدم لذت فرد از زندگی می‌شود. فرد افسرده به سمت بدبینی، انتقاد، عدم اعتماد به نفس و کاهش احساسات و قدرت تخیل هدایت می‌شود.

واقعیت هایی درباره افسردگی

• افسردگی بین زنان شایع تر است تا مردان.
• علائم آن عبارتند از: لذت نبردن و کاهش علاقه به چیزهایی که تا قبل از این باعث شادی فرد می شدند.
• وقایع زندگی مانند فقدان، سبب تغییراتی در خلق و خو می شوند که معمولا از آنها تعبیر به علایم افسردگی می شود.
• علت افسردگی هنوز بطور کامل مشخص نشده است، اما احتمالا ترکیب پیچیده ای از عوامل ژنتیک، بیولوژی، محیطی و روانی است.

تشخیص افسردگی

افسردگی نوعی اختلال خلق و خوست که بواسطه حالت ناامیدی مداوم و احساس ناراحتی و از دست دادن علاقه مشخص می گردد.

این یک مساله ماندگار است، نه یک مساله گذرا، که بصورت میانگین ۶-۸ ماه به طول می انجامد.

تشخیص این بیماری از طریق مشورت با یک پزشک یا مشاور آغاز می شود.

برای جلوگیری از دلایل مختلف این بیماری، اطمینان از یک تشخیص صحیح و متمایز و حفظ ایمنی و درمانی موثر، کمک گرفتن از یک متخصص سلامت بسیار حائز اهمیت است.

در بسیاری از افرادی که به پزشک مراجعه می کنند، می توان برای بررسی علت فیزیکی و بیماری های هم زیستی، از معاینات جسمی استفاده کرد.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره این بیماری، سوالاتی درباره زمان بوجود آمدن علایم و دوره زمانی آنها پرسیده می شود.

برخی پرسشنامه ها به پزشک در ارزیابی شدت بیماری کمک می کنند.

مثلا مقیاس رتبه بندی افسردگی همیلتون دارای ۲۱ سوال و امتیازات مربوطه است که شدت وضعیت را مشخص می کند.

مقیاس همیلتون یکی از پراستفاده ترین ابزارهای ارزیابی برای پزشکان در جهت رتبه بندی این بیماری در جهان است.

چه چیزی را بعنوان افسردگی دسته بندی نمی کنند؟

افسردگی با تغییر و نوسان در خلق و خویی که افراد بعنوان بخشی از زندگی عادی تجربه می کنند، متفاوت است.

واکنش های احساسی موقت به چالش های زندگی روزمره را نمی توان افسردگی نامید.

بعلاوه حتی احساس اندوه بخاطر از دست دادن یکی از عزیزان، در صورتی که دائمی نباشد، افسردگی نیست. هر چند این بیماری می تواند به فقدان شخص عزیزی مربوط باشد.

وقتی این بیماری پس از فقدان بوجود بیاید، روان شناسان آن را “فقدان بغرنج” می نامند.

علایم و نشانه های افسردگی

علایم افسردگی عبارتند از:

• حالت افسرده
• کاهش علاقه و لذت نسبت به فعالیت هایی که در گذشته از آن لذت می بردید، از دست رفتن لذت جنسی
• کاهش وزن ناخواسته (بدون رژیم) یا کاهش اشتها
• بی خوابی (مشکل در خوابیدن) یا پرخوابی (خواب بیش از حد)
• بی قراری روانی، مثلا بی تابی، قدم زدن به این سو و آن سو
• تاخیر در انجام مهارت های روانی، مثلا حرکات و سخنان آهسته
• خستگی و از دست رفتن انرژی
• احساس بی ارزش بودن یا تقصیر
• توانایی ضعیف در تفکر، تمرکز یا تصمیم گیری
• افکار مکرر از مرگ یا خودکشی، یا تلاش برای خودکشی

علت افسردگی

علت این بیماری کاملا مشخص نشده و نمی توان آن را تنها به یک منبع واحد نسبت داد.

افسردگی می تواند در نتیجه ترکیب پیچیده ای از فاکتورهای زیر ایجاد شود:

ژنتیک

در برخی موارد، اختلالات خلقی و افکار خودکشی گرایانه‌ ممکن است زمینه ژنتیکی داشته باشند، اما ژنتیک فقط یکی از عوامل افزایش دهنده ی خطر ابتلا به این بیماری است.

۱۰۰درصد ژن‌های دوقلوهای همسان با یکدیگر تشابه دارند، در حالیکه فقط ۳۰ درصد احتمال می‌رود هر دو نفرشان به این بیماری مبتلا شوند.

علایم افسردگی در افرادی که زمینه‌‌ی ژنتیکی دارند، معمولا در سنین پایین‌تر ظاهر می‌شود.

ناگفته نماند که علاوه بر عامل ژنتیک، عوامل دیگری نیز مانند شرایط و اتفاقات زندگی در ابتلای این افراد به این بیماری مؤثر هستند.

بیولوژیکی، تغییر در سطوح انتقال دهنده های عصبی

مطالعه‌ی تصاویر مغزی حاکی از کاهش فعالیت لوب پیشانی مغز در مبتلایان به افسردگی است.

همچنین گفته می‌شود الگوهای مغزی این افراد هنگام خواب متفاوت است.

این بیماری در طرز پاسخگویی غده‌ی هیپوفیز و هیپوتالاموس نسبت به تحریکات هورمونی نیز تغییر ایجاد می‌کند.

عوامل محیطی

برای مثال اعتیاد به مواد مخدر احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد. شرایط مربوط به محیط اطراف فرد نیز می تواند در شدت یافتن و یا آغاز بیماری موثر باشد

تروما

تجربه‌ی تروما یا ضربه‌ی روحی در سنین پایین می‌تواند منجر به تغییرات دراز مدت در نوع واکنش مغز نسبت به ترس و استرس شود.

به دلیل این تغییرات مغزی، احتمال بروز افسردگی در افرادی که سابقه‌ی ترومای دوران کودکی دارند، بیشتر است.

عوامل روانی و اجتماعی

وضعیت تأهل، موقعیت مالی و مکان زندگی از جمله عوامل تأثیرگذار در بروز بیماری هستند.

اما این فرضیه نیز همواره مطرح است که شاید بتوان برعکس، افسردگی را عامل بروز شرایط نامساعد زندگی دانست.

مثلا شیوع بیماری در افراد بی‌خانمان بیشتر است، اما در برخی موارد نیز احتمال می‌رود که خود افسردگی عامل آوارگی این افراد بوده باشد.

برخی از افراد نسبت به دیگران، در معرض خطر بالاتری از افسردگی قرار دارند،

این شرایط عبارتند از:

وقایع زندگی:

این وقایع شامل فقدان، طلاق، مشکلات کاری، روابط با دوستان و خانواده، مشکلات مالی، نگرانی های پزشکی و استرس حاد می باشند.

شخصی:

افراد با استراتژی های سازگاری کمتر موفق یا تجربه یک ضربه روحی در گذشته، بیشتر مستعد افسردگی هستند.

عوامل ژنتیکی:

داشتن فردی در خانواده که مبتلا به افسردگی درجه یک است، خطر ابتلا را افزایش می دهد.

ضربه روحی در دوران کودکی

برخی داروهای تجویزی:

این داروها شامل کورتیکواستروئید، برخی مسدود کننده های بتا، اینترفرون و برخی داروهای تجویزی می باشند.

استفاده بیش از حد از داروهای تفریحی:

مصرف بیش از حد الکل، آمفیتامین و سایر داروها، به شدت به افسردگی مرتبطند.

آسیب که در گذشته به قسمت سر وارد شده است

تجربه یک دوره افسردگی شدید:

این امر احتمال ابتلای مجدد به افسردگی را افزایش می دهد.

سندروم های درد مزمن:

این سندروم ها در کنار سایر وضعیت های مزمن مانند دیابت، بیماری مزمن انسداد ریه و بیماری قلبی عروقی، احتمال این بیماری را افزایش می دهند.

ابتلا به افسردگی

این بیماری مختص گروه خاصی نیست و در تمامی سنین، نژاد، اقوام و طبقات اجتماعی‌ـ‌اقتصادی بروز می‌کند. اما تجربه‌ی این بیماری در افراد مختلف متفاوت است.

مردان

مردان معمولا به دلایل فرهنگی از بیماری خود بیشتر خجالت‌زده می‌شوند و از این رو، سعی می‌کنند این بیماری را تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خود درمانی کنند.

عدم درمان افسردگی در مردان می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری به همراه داشته باشد، چرا که آمار خودکشی‌های منجر به فوت در مردان بیشتر است.

زنان

عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بین‌فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش دارند.

بسیاری از زنان در دوران قاعدگی دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریک‌پذیری می‌شوند.

عده‌ی زیادی از زنان افسرده علائم شدیدتری را در دوران پیش از قاعدگی تجربه می‌کنند.

در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)، علائم افسردگی تا زمان آغاز قاعدگی به تدریج شدیدتر می‌شوند.

پژوهشگران سعی دارند بدانند تغییر دوره‌ای هورمون‌ها چگونه بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به افسردگی تأثیر می‌گذارد.

همچنین بسیاری از زنان پس از زایمان به اختلالات خلقی مقطعی دچار می‌شوند.

از جمله‌ی این اختلالات خلقی می‌توان به افسردگی پس از زایمان اشاره کرد.

این عارضه که به فاصله‌ی کوتاهی پس از وضع‌حمل بروز می‌کند، موجب اضطراب، بی‌خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می‌شود.

به همین دلیل، انجام فعالیت‌های عادی روزمره برای فرد به سختی امکان‌پذیر است.

سالخوردگان

افسردگی در سالخوردگان معمولا درمان نشده باقی می‌ماند، چرا که بسیاری از این افراد، افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و نیز یک واکنش طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می‌دانند.

علائم این بیماری در افراد سالخورده ممکن است با علائمی که در جوان‌ترها دیده می‌شود، متفاوت باشد.

چند نمونه از علایم افسردگی در سنین سالخوردگی عبارتند از اختلالات حافظه، دردهای مبهم و توهم.

همچنین این بیماری می‌تواند عارضه‌ی جانبی داروهایی مانند داروهای فشار خون، حمله‌ی قلبی، سکته، شکستگی لگن یا دِژِنِراسیون ماکولا باشد که معمولا در سالخوردگی تجویز می‌شوند و با بروز افسردگی نیز مرتبط هستند.

کودکان و نوجوانان

تمامی کودکان در حال رشد به طور طبیعی در مقاطعی با بحران‌های احساسی مواجه می‌شوند، اما گاهی این مقاطع بحرانی در برخی کودکان منجر به این بیماری می‌شود.

احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کم‌توجهی‌-‌بیش‌فعالی، اختلال یادگیری، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابله جویانه (ODD) بیشتر است.

همچنین استرس شدید، تروما یا سابقه‌ی خانوادگی اختلالات خُلقی از جمله عواملی هستند که احتمال بروز بیماری را در سنین پایین افزایش می‌دهند.

کودکان افسرده معمولا از وجود درد شکایت می‌کنند و کمتر از احساسات‌شان حرف می‌زنند، اما علایم افسردگی در نوجوانان متفاوت‌تر است.

پرخاشگری، رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر، اُفت تحصیلی و فرار نمونه‌هایی از این علائم هستند که باید جدی گرفته شوند.

آمار خودکشی در نوجوانان افسرده بالاتر است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سومین عامل مرگ‌ومیر نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله است.

درمان افسردگی

افسردگی یک بیماری روانی قابل درمان است.

برای مدیریت افسردگی سه بخش اصلی وجود دارد:

حمایت، که از بحث درباره راه حل های کاربردی و مشارکت در استرس ها تا تحصیل کرده بودن اعضای خانواده دسته بندی می شود.

روان درمانی، که بعنوان صحبت درمانی نیز شناخته می شود، مانند درمان رفتار شناختی (CBT)

دارو درمانی، مخصوصا قرص های ضد افسردگی

روان درمانی یا مشاوره

درمان های از طریق صحبت یا روانشناسی برای این بیماری، شامل درمان رفتار شناختی (CBT)، روان درمانی بین فردی و درمان حل مساله می شوند.

در مواردی که بیماری خفیف است، روان درمانی ها اولین مورد برای درمان هستند، اما در موارد متوسط و شدیدتر این این نوع درمان در کنار درمان های دیگر استفاده می شود.

درمان رفتار شناختی و درمان بین فردی، دو نوع اصلی از روان درمانی هستند که در افسردگی مورد استفاده قرار می گیرند.

CBT ممکن است طی جلسات فردی، رو در رو، گروهی یا بصورت تلفنی توسط پزشک انجام شود. در برخی مطالعات مشخص شده است که CBT را می توان از طریق کامپیوتر نیز بصورت موثری به انجام رساند.

درمان بین فردی به بیماران کمک می کند که بتوانند مشکلات احساسی که بر روی روابط و خلق و خویشان تاثیر می گذارد را شناسایی نموده و آنها را تغییر دهند.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی توسط پزشک برای بیمار تجویز می شوند. از این داروها برای درمان افسردگی متوسط و شدید استفاده می شود، اما برای کودکان توصیه نمی شود و با در نظر گرفتن هشدارهای لازم تنها برای بزرگسالان تجویز می گردد.

در اینجا تعدادی از دسته های دارویی ذکر شده است که برای درمان افسردگی موجود می باشند:

مهارکننده های بازدارنده سروتونین (SSRI):

مانند: فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سیتالوپرام، سرترالین، اسسیتالوپرام، زیملیدین و داپوکستین

مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI):

مانند: سلژیلین و موکلوبومید

داروهای ضد افسردگی تری سیکلیک (TCA):

مانند: آمی‌تریپتیلین، ایمیپرامین، نورتریپتیلین، کلومیپرامین، دزیپرامین، تریمیپرامین، دوکسپین

داروهای ضد افسردگی بی قاعده

مهارکننده های بازدارنده نوراپی نفرین و انتخابی سروتونین (SNRI):

مانند: ونلافاکسین، دس‌ونلافاکسین، دولوکستین و لِوومیلناسیپران

هر دسته از داروهای ضد افسردگی بر روی انتقال دهنده عصبی مختلفی تاثیر می گذارد.

برای جلوگیری از بازگشت افسردگی، می بایست داروهای تجویز شده توسط پزشک را حتی پس از بهبود علائم نیز مصرف نمود.

در هشداری که توسط سازمان غذا و دارو (FDA) مطرح شده اذعان می دارد که:

“داروهای ضد افسردگی می توانند در ماه های اول مصرف جهت درمان، سبب افزایش افکار و اعمال خودکشی در کودکان، نوجوانان و جوانان شوند”.

داشتن هرگونه نگرانی را همیشه باید به پزشک اطلاع داد، مثلا قصد توقف استفاده از داروهای ضد افسردگی.

ورزش و سایر درمان های افسردگی

ورزش هوازی می تواند به درمان افسردگی خفیف کمک کند، زیرا سبب افزایش سطح آندورفین و تحریک انتقال دهنده عصبی نورپینفرین می شود که به خلق و خو مرتبط می باشند.

در این بیماری از درمان های تحریک مغز مانند درمان الکتروکانوالسیو (درمان با ضربه الکتریکی تشنج آور)، نیز استفاده می شود.

محرک مغناطیسی ترانس کرانیال تکراری، پالس هایی مغناطیسی به مغز ارسال می نماید و می تواند در اختلال افسردگی شدید موثر باشد.

درمان الکتروکانوالسیو (ضربه الکترونیکی تشنج آور)

می توان در درمان افسردگی های شدیدی که با دارو درمان نشده اند، از درمان الکتروکانوالسیو (ECT) استفاده کرد. این درمان بخصوص در افسردگی روانپریشی موثر است.

درمان خانگی

یکی از روش های کمکی برای درمان افسردگی، استفاده از درمان خانگی می باشد. در زیر تعدادی از این روش ها را متذکر می شویم.

1. داشتن رژیم غذایی کامل و متناسب
2. اجتناب از مصرف غذا های قندی و کربوهیدرات ها
3. مصرف روغن ماهی
4. استفاده از مواد غذایی حاوی پروبیوتیک
5. مصرف خوراکی های حاوی ویتامین D3
6. استفاده از ادویه های سازگار با بدن
7. مصرف انواع ویتامین B
8. استفاده از گل راعی یا شهناز
9. استفاده از روغن اسطوخدوس
10. استفاده از بابونه رومی
11. داشتن رابطه مناسب و حمایت شدن
12. ورزش کردن
13. وقت گذراندن بیرون از خانه

انواع افسردگی

افسردگی یکپارچه و دو قطبی

اگر ویژگی غالب بیماری افسرده خویی باشد، آن را افسردگی یکپارچه یا دوقطبی می نامند.

هرچند اگر با دو دوره جداگانه جنون و افسردگی همراه با دوره های خلق و خوی عادی مشخص شود، از آن بعنوان اختلال دوقطبی یاد می شود (در گذشته آن را جنون می نامیدند).

اختلال دوقطبی می تواند دربردارنده نگرانی و علائم دیگر باشد اما دوره ای از جنون در آن دیده نمی شود.

هرچند تحقیقات نشان می دهند که حدود ۴۰% اوقات، افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، افسرده هستند، که این امر سبب دشوار شدن تشخیص این دو وضعیت می شود.

افسردگی شدید

افسردگی شدید، نوعی از این بیماری است که تقریباً تمام طول روز و در تمام روزها بمدت حداقل ۲ هفته یا ماه ها در بیمار وجود دارد و شامل نشانه ها و رفتارهایی است که عملکرد شغلی، روابط بین فردی و رفتارهای اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده و شخص را بطور کلی از محیط خود دور می سازد.

اختلال افسردگی عمده

این وضعیت با افسردگی همراه با روان پریشی مشخص می گردد. روان پریشی می تواند شامل اعتقادات متوهم و اشتباه و کناره گیری از واقعیت و یا توهم باشد، یعنی احساس اینکه اشیاء وجود ندارند.

افسردگی پس از زایمان

زنان اغلب پس از بدنیا آمدن فرزندشان “ناراحتی نوزاد” را تجربه می کنند، اما افسردگی پس از زایمان که با نام افسردگی پس از تولد هم شناخته می شود، شدید تر است.

اختلال افسردگی عمده با الگوی فصلی

این وضعیت که در گذشته با نام اختلال تاثیر فصلی (SAD) شناخته می شد، به کم شدن مدت زمان روشنایی روز در زمستان مربوط می شود، افسردگی طی این فصل اتفاق می افتد اما مطابق با نور درمانی، در فصل های دیگر وجود ندارد.

بنظر می رسد کشورهایی که دارای زمستان های سخت و طولانی هستند، بیشتر تحت تاثیر این وضعیت قرار دارند.

منبع: مدیکال نیوز تودی