فوبیا یا ترس بیش از حد – انواع، علت، تشخیص و درمان آن

فوبیا چیست ؟

فوبیا یا ترس بیش از حد نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می شود فرد ترسی شدید و بی منطق را درباره یک وضعیت، یک موجود زنده، مکان ها یا اشیاء تجربه کند.

وقتی فردی فوبیا داشته باشد، معمولا زندگی خود را بگونه ای شکل می دهد که از آنچه که در ذهن خطرناک تصور می کند، پرهیز نماید.

تهدید متصور شده از هرگونه تهدید واقعی که بواسطه منبع ترس ایجاد شده، بیشتر است.

فوبیاها، اختلالات ذهنی قابل تشخیص هستند. فرد در زمان مواجهه با منبع ترس خود، پریشانی شدیدی را تجربه خواهد کرد.

این امر مانع از عملکرد عادی آنها شده و گاهی به وحشت زدگی فرد می انجامد.

فوبیا یا ترس بیش از حد چیست؟

حقایقی راجع به فوبیا

• فوبیا جدی تر از حس ساده ای از ترس است و محدود به ترس از محرک هایی خاص نمی شود.
• با وجود اینکه افراد از بی معنی بودن ترسشان خبر دارند، اما نمی توانند واکنش خود به ترس را کنترل کنند.
• علائم فوبیا می تواند شامل تعریق، درد در قفسه سینه و خواب رفتن دست و پا باشد.
• درمان می تواند شامل دارو و رفتار درمانی باشد.
• ۱۹ میلیون نفر در امریکا مبتلا به فوبیا هستند.

انواع فوبیا

فوبیا ترسی بی منطق و اغراق آمیز است. کلمه فوبیا اغلب برای بیان ترس ناشی از یک محرک خاص استفاده می شود.

هر چند سه نوع فوبیا توسط انجمن روان پزشکی امریکا (APA) شناخته شده است که عبارتند از:

فوبیای خاص:

یک ترس شدید و بی منطق از یک محرک خاص است.

فوبیای اجتماعی یا نگرانی اجتماعی:

یک ترس عمیق از تحقیر عمومی، تنها ماندن و قضاوت شدن توسط دیگران در یک موقعیت اجتماعی است.

برای فرد مبتلا به نگرانی اجتماعی، همایش های بزرگ اجتماعی بسیار وحشتناک است. این موضوع با خجالت کشیدن متفاوت است.

انزوا طلبی:

این مورد نوعی ترس از موقعیت هایی مانند قرارگرفتن در آسانسور یا بودن در بیرون از خانه است که فرار از آن بخاطر ترس و اضطراب شدیدی که فرد تجربه می کند، دشوار به نظر می رسد.

این ترس معمولا با ترس از مکان های باز اشتباه گرفته می شود، اما می تواند در مکان های کوچک مانند آسانسور، یا وسایل حمل و نقل عمومی نیز اتفاق بیفتد.

افراد مبتلا به انزوا طلبی، در معرض خطر روزافزون اختلال وحشت زدگی هستند.

فوبیاهای خاص بعنوان ترس های ساده ای تلقی می شوند که می توان آنها را با یک علت مشخص مرتبط دانست که مکررا در زندگی روزمره فرد اتفاق نمی افتند، مانند مارها. بنابراین نمی تواند تاثیر چشمگیری بر زندگی روزانه افراد داشته باشد.

نگرانی اجتماعی و انزوا طلبی بعنوان ترس های پیچیده شناخته می شوند، زیرا محرک های آنها را نمی توان به راحتی تشخیص داد.

افراد مبتلا به ترس های پیچیده نیز نمی توانند به راحتی از محرک ها اجتناب کنند، مانند ترک خانه یا بودن در میان جمعیت.

یک فوبیا زمانی قابل تشخیص می شود که فرد شروع به سازمان دادن زندگی خود با پرهیز از علت ترس هایش می کند.

این امر خیلی شدیدتر از یک واکنش عادی به ترس است. افراد مبتلا به فوبیا نیاز مضاعفی برای اجتناب از هر چیزی دارند که موجب تحریک نگرانی آنها می شود.

علایم فوبیا

فرد مبتلا به یک فوبیا علائم زیر را تجربه خواهد نمود.

این علایم در بسیاری از ترس ها مشترک هستند:

• احساس یک نگرانی غیر قابل کنترل هنگام مواجهه با منبع ترس
• احساس اینکه به هر قیمتی باید از منبع ترس اجتناب کرد
• عدم توانایی عملکرد صحیح هنگام مواجهه با محرک
• تایید اینکه این ترس بی منطق، بی دلیل، اغراق آمیز و همراه شده با عدم توانایی در کنترل احساسات است

فرد احتمال دارد در زمان مواجه با موضوع ترسش، پریشانی و نگرانی شدیدی را تجربه کند.

علایم جسمی این احساسات عبارتند از:

• تعریق
• تنفس غیر عادی
• افزایش ضربان قلب
• لرزش
• گرگرفتگی یا حس سرما
• درد یا گرفتگی قفسه سینه
• دل پیچه
• خواب رفتن یا سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
• خشک شدن دهان
• گیجی و سردرگمی
• حالت تهوع
• سرگیجه
• سردرد

احساس نگرانی صرفا با فکر کردن راجع به موضوع ترس ایجاد می شود.

والدین کودکان شاهد گریه، چسبیدن کودک به آنها یا تلاش برای پنهان شدن در پشت پاهای والدین یا یک شیء هستند.

همچنین ممکن است برای نشان دادن پریشانی خود بدخلق شده یا قهر کنند.

ترس های پیچیده

یک ترس پیچیده نسبت به یک ترس خاص، ممکن است تاثیر بیشتری بر سلامت فرد بگذارد.

مثلا کسانی که انزوا طلبی را تجربه کرده اند، ممکن است ترس های دیگری نیز در ارتباط با آن داشته باشند.

این ترس ها می توانند شامل هراس از تنهایی یا ترس از رها شدن در تنهایی و تنگناهراسی (کلاستروفوبیا Claustrophobia) باشند. تنگناهراسی یعنی ترس از گیر افتادن در فضاهای محصور.

در موارد شدید، افراد منزوی به ندرت خانه خود را ترک می کنند.

و یا می توان به بی نظمی هراسی یا تریپوفوبیا (Trypophobia) ترس یا هراس ناشی از الگوهای نامنظم یا خوشه‌ای از سوراخ‌های کوچک یا حفره‌های نامتقارن اشاره کرد.

انواع فوبیای خاص

شایع ترین ترس های خاص عبارتند از:

• تنگنا هراسی (کلاستروفوبیا): ترس از بودن در مکان های تنگ و محصور
• پرواز هراسی: ترس از پرواز
• عنکبوت هراسی: ترس از عنکبوت
• رانندگی هراسی: ترس از راندن ماشین
• استفراغ هراسی: ترس از استفراغ
• خجالت هراسی: ترس از سرخ شدن صورت
• خود بیمار انگاری: ترس از مریض شدن
• جانور هراسی: ترس از حیوانات
• آب هراسی: ترس از آب
• ارتفاع هراسی: ترس از بلندی
• ترس از خون، زخم و تزریق (BII): ترس از زخم های همراه با خونریزی
• پله هراسی: ترس از پله
• تونل هراسی: ترس از ورود به تونل

این ترس ها فراتر از ترس های معمولی هستند. افراد می توانند از هر چیزی احساس ترس کنند. همچنین با تغییر جامعه، لیست ترس های بالقوه نیز تغییر می کند. مثلا نوموفوبیا ترس از در دسترس نبودن موبایل و کامپیوتر است.

طبق توصیف ” وان پیپر”، در این نوع ترس فرد از دور ماندن از تکنولوژی واهمه دارد.

علت فوبیا

شروع فوبیا بعد از ۳۰ سالگی غیر عادی است و معمولا از اوایل کودکی، سنین نوجوانی یا اوایل جوانی آغاز می شود.

این ترس می تواند بواسطه یک تجربه استرس زا یا یک حادثه ترسناک ایجاد شود. حتی ممکن است کودک این ترس را از یکی از اعضای خانواده یا والدینش بیاموزد.

ترس های خاص

این نوع ترس معمولا تا قبل از ۴-۸ سالگی ایجاد می شود. در برخی موارد، این ترس می تواند نتیجه تجربه اولیه از یک سانحه باشد.

یک مثال می تواند تنگنا هراسی باشد که فرد با گذر زمان پس از یک تجربه ناخوشایند در یک مکان محصور، دچار آن می شود.

ترس هایی که طی دوران کودکی شروع می شوند، می توانند در نتیجه مشاهده ترس یکی از اعضای خانواده باشند. مثلا احتمال ایجاد ترس مشابه در کودکی که مادرش مبتلا به عنکبوت هراسی است، بسیار بیشتر است.

ترس های پیچیده

هنوز تحقیقات بیشتری لازم است تا دقیقا متوجه شویم که چرا یک فرد دچار انزوا طلبی یا اضطراب اجتماعی می شود.

محققان هم اکنون بر این باروند که ترسهای پیچیده بواسطه ترکیبی از تجارب زندگی، فعل و انفعالات شیمیایی مغز و ژنتیک رخ می دهند.

همچنین این ترس ها می توانند انعکاسی از عادات انسان های اولیه باشند که با گذر زمان بجا مانده است.

بگونه ای که مکان های باز و افراد ناشناخته در آن زمان نسبت به دنیای امروز تهدید بزرگتری برای امنیت افراد بوده اند.

نحوه کارکرد مغز در فوبیا

خطرات و وقایعی که ممکن است مرگبار باشند، در بخش هایی از مغز ذخیره و یادآوری می شوند.

اگر فردی بعدا در زندگی با رویداد مشابهی مواجه شود، این قسمت ها در مغز خاطره استرس زا را گاهی بیش از یکبار بازیابی می کنند.

این امر سبب می شود که بدن همان واکنش را دوباره تجربه کند.

در فوبیا، قسمت هایی از مغز که با ترس و استرس در ارتباطند، به بازیابی نامناسب حادثه می پردازند.

محققان دریافتند که ترس ها اغلب به بخش آمیگدال مغز مرتبطند که در زیر غده هیپوفیز قرار دارد.

این بخش بادامی شکل می تواند رهاسازی هورمون های ستیز و گریز را تحریک کند. این هورمون ها بدن و مغز را در حالت آماده باش نگه می دارند.

تشخیص فوبیا

یک متخصص سلامت روان، احتمالاٌ در مورد علائم فعلی و سابقه خانوادگی سئوال می کند، خصوصاً این که آیا سایر اعضای خانواده نیز فوبیا داشته اند یا خیر.
شما ممکن است هر تجربه یا ترومایی را که سبب ایجاد فوبیا شده است برای مثال، حمله یک سگ منجر به ترس از سگ را گزارش کنید.

شاید بحث از عکس العمل شما اندیشه ها، احساسات و علائم جسمانی شما هنگام مواجهه با چیزی که از آن می ترسید، مفید باشد.

همچنین، توضیح دهید که برای اجتناب از موقعیت های ترسناک چه کار می کنید و اینکه فوبیا چگونه زندگی روزمره، از جمله روابط شغلی و شخصی، شما را متأثر می سازد.

دکتر شما در مورد افسردگی و استفاده از مواد از شما سئوال می کند زیرا بیشتر افراد این مشکلات را نیز دارند.

در کودکان، فوبیا های خاص می توانند مشکلات کوتاه مدتی باشند که در عرض چند ماه از بین می روند.

در بزرگسالان، حدود ۸۰% از فوبیا های جدید تبدیل به شرایط مزمن (بلند مدت) می شوند که بدون درمان مناسب برطرف نمی شوند.

درمان فوبیا

درمان فوبیا

ترس ها تا حد زیادی قابل درمانند و افراد مبتلا، اغلب از اختلال خود آگاهی دارند. این امر به تشخیص مساله کمک شایانی می کند.

صحبت با یک روانشناس یا روان پزشک می تواند اولین مرحله مفید در درمان ترسی باشد که شناسایی شده است.

اگر ترس منجر به مشکلات شدیدتری نشده باشد، بیشتر افراد به این نتیجه می رسند که صرفا اجتناب از منبع ترس هایشان، به کنترل آنها کمک می کند. بیشتر افراد دارای ترس های خاص به دنبال درمان نخواهند بود، زیرا این ترس ها قابل مدیریت هستند.

اجتناب از محرک های برخی ترس ها امکان پذیر نیست، مخصوصا در مورد ترس ها پیچیده.

در این موارد صحبت با یک متخصص سلامت روان، می تواند اولین مرحله برای درمان باشد.

بیشتر ترس ها را می توان با یک درمان مناسب برطرف کرد. تنها یک درمان واحد برای حل هر ترسی در افراد وجود ندارد.

درمان برای تاثیر گذاری، باید متناسب با مشکل هر فرد باشد.

پزشک، روان پزشک یا روان شناس، ممکن است رفتار درمانی، استفاده از دارو یا ترکیبی از هر دو را توصیه نمایند.

هدف از درمان، کاهش علائم ترس و اضطراب و کمک به افراد در مدیریت واکنش ها به عامل ترس است.

داروها

داروهایی که در ادامه آمده برای درمان فوبیا ها موثر است:

مسدود کننده های بتا:

این داروها می توانند به کاهش علائم جسمی اضطراب ناشی از ترس کمک کنند.

عوارض جانبی شامل ناراحتی معده، خستگی، کم خونی و سردی انگشتان است.

داروهای ضد افسردگی:

مهار کننده های بازچذب سروتونین (SSRI) به طور معمول برای افراد مبتلا به ترس تجویز می شوند.

این داروها بر سطح سروتونین در مغز تاثیر گذاشته و سبب بهبود خلق و خو می شوند.

SSRIها ممکن است در ابتدا باعث حالت تهوع، اختلال در خواب یا سردرد شوند.

نمونه داروهای مهار کننده های بازچذب سروتونین عبارت اند از:

فلوکستین، فلووکسامین، پاروکستین، سیتالوپرام، سرترالین، اسسیتالوپرام، زیملیدین و داپوکستین

اگر استفاده از SSRI جواب ندهد، پزشک ممکن است استفاده از مهارکننده مونوآمین اکسیداز (MAOI) مانند سلژیلین و موکلوبومید را برای ترس های اجتماعی تجویز کند.

افرادی که از MAOI استفاده می کنند، می بایست از استفاده از برخی غذاهای خاص اجتناب کنند.

عوارض جانبی در ابتدا شامل سرگیجه، درد معده، بی قراری، سردرد و کم خونی می باشد.

استفاده از ضد افسردگی های تری سایکلیک (TCA) مانند کلومیپرامین (آنافرانیل) نیز می تواند به بهبود علائم فوبیا کمک کند.

عوارض جانبی ابتدایی شامل بی خوابی، تاری دید، یبوست، مشکلات ادراری، تپش قلب نامنظم، خشکی دهان و رعشه است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع داروهای ضد افسردگی، می توانید به صفحه افسردگی – تعریف، انواع، دلایل و درمان آن مراجعه نمایید.

مسکن ها:

بنزودیازپین ها نمونه ای از مسکن ها هستند که ممکن است برای فوبیا تجویز شوند.

این مسکن ها سبب کاهش علائم نگرانی می شوند. افراد با سابقه وابستگی به الکل، نباید از آرام بخش یا مسکن استفاده کنند.

رفتار درمانی

برای معالجه یک فوبیا، موارد درمانی متعددی وجود دارد:

کاهش حساسیت با قراردادن فرد در معرض عامل ترس:

این درمان می تواند به افراد در تغییر واکنششان به عامل ترس کمک کند.

افراد تدریجا طی مجموعه ای از مراحل که به تدریج تشدید می شوند، در معرض منبع ترس خود قرار می گیرند.

مثلا، فردی که از پرواز یا سوار شدن به هواپیما می ترسد، می تواند مراحل زیر را دنبال کند:

1. ابتدا فرد به پرواز فکر می کند
2. پزشک از او می خواهد که به عکس های هواپیماها نگاه کند
3. فرد به یک فرودگاه خواهد رفت
4. سپس بصورت تمرینی،در یک کابین شبیه سازی شده هواپیما می نشیند
5. در نهایت سوار هواپیما می شود

رفتار درمانی شناختی (CBT):

پزشک، درمانگر یا مشاور به فرد مبتلا به فوبیا کمک می کنند تا روش های مختلف درک منبع ترس و واکنش به آن را بیاموزد.

این امر سبب تسهیل نحوه کنارآمدن با ترس می شود. مهمتر آنکه CBT می تواند به فرد نحوه کنترل احساسات و افکارش را نیز آموزش دهد.

نتیجه گیری

ترس ها می توانند منبع آشفتگی شدید و مداوم فرد باشند.

با این وجود در اکثر موارد این ترس ها قابل درمان هستند، و اغلب می توان از منبع ترس اجتناب کرد.

اگر شما نوعی فوبیا دارید، هرگز نباید از آکمک خواستن واهمه داشته باشید.

انجمن نگرانی و افسردگی امریکا (ADAA) منبع مفیدی برای پیداکردن یک درمانگر مناسب است.

همچنین مشاوره های متعددی در زمینه فائق آمدن به ترس های خاص در این مکان ارائه می شوند.

منبع: مدیکال نیوز تودی

برای از بین بردن احساس افسردگی چه کاری انجام دهیم؟

در افسردگی غم به لایه های عمیق زندگی شما نفوذ میکند و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما بوجود می اورد. اگر احساس می کنید دچار افسردگی هستید حتما مشکلات خود را برای یک روانشناس متخصص شرح دهید، با کمک او مشکل را ریشه یابی کنید و برای عبور از چالش‌هایتان از مشاور راهکار بگیرید، برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.

ارتباط با روانشناس متخصص افسردگی