برونشیت – علایم، علت، تشخیص و درمان آن

برونشیت چیست؟

برونشیت (Bronchitis) به التهاب لوله های تنفسی (نای و نایژه) گفته می شود که هوا از طریق آن ها وارد ریه ها شده و خارج می شود.

در افراد مبتلا به بیماری برونشیت معمولا همراه سرفه خلط خارج می شود که رنگ طبیعی ندارد. برونشیت ممکن است حاد یا مزمن باشد.

برونشیت چیست؟

در برونشیت ناشی از سرماخوردگی یا عفونت های تنفسی دیگر، برونشیت حاد معمول تر است.

برونشیت مزمن که مورد جدی تری است، تحریک و التهاب دایمی لوله های تنفسی است که معمولا در اثر سیگار کشیدن به وجود می آید.

برونشیت حاد اغلب بین یک هفته تا ده روز بدون اثرات ماندگار طول می کشد. اگرچه سرفه ممکن است تا هفته ها ادامه پیدا کند.

به هر حال اگر به طور مکرر دچار برونشیت می شوید، ممکن است برونشیت مزمن داشته باشید که به مراقبت پزشکی احتیاج دارد.

برونشیت مزمن یکی از مواردی است که جزء بیماری های مزمن انسدادی ریه محسوب می شود (COPD).

علایم برونشیت

برونشیت چیست

علایم هر دو نوع برونشیت حاد و مزمن شامل موارد زیر است:

• سرفه
• ایجاد خلط که میتواند بی رنگ، سفید، زرد خاکستری، سبز و به ندرت خون آلود باشد.
• خستگی
• تنگی نفس
• تب و لرز مختصر
• درد قفسه سینه
• خس خس سینه
• دردهای عضلانی

اگر دچار برونشیت حاد باشید، ممکن است علایم سرماخوردگی مثل سردرد خفیف یا دردهای عضلانی داشته باشید.

در حالی که این علایم در یک هفته بهبود می یابند، ممکن است سرفه های مداوم، تا چندین هفته ادامه پیدا کنند.

برونشیت مزمن به عنوان سرفه خلط دار شناخته شده که حداقل در دو سال متوالی رخ داده و تقریبا سه ماه طول میکشد.

اگر دچار برونشیت مزمن باشید، ممکن است به صورت دوره ای سرفه یا علائم دیگر شما بدتر شود.

در این مواقع ممکن است علاوه بر برونشیت، دچار عفونت حاد هم شده باشید.

کی به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر سرفه شما:

• بیش از سه هفته طول بکشد.
• مانع خوابیدن شما شود.
• همراه با تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد باشد.
• همراه با خلط های تغییر رنگ یافته باشد.
• همراه با خونریزی باشد.
• همراه با خس خس سینه یا تنگی نفس باشد.

به دکتر مراجعه کنید.

برونشیت حاد چقدر طول می کشد؟

برونشیت حاد اغلب سه تا چهار روز پس از سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد میشود.

این بیماری ممکن است با سرفه خشک شروع شود، سپس پس از چند روز سرفه های خشک می توانند همراه با خلط باشند.

اکثر افراد طی دو تا سه هفته بر برونشیت حاد فایق می آیند، هر چند سرفه گاهی اوقات چهار هفته یا بیشتر ادامه می یابد.

اگر شما از جهات دیگر سالم باشید، بعد از بهبود عفونت اولیه ریه های شما به حالت نرمال بازخواهند گشت.

علت برونشیت

برونشیت مزمن معمولا توسط ویروس ها، که همان ویروس های سرماخوردگی یا آنفولانزا هستند، به وجود می آید.

آنتی بیوتیک ها ویروس ها را از بین نمی برند، بنابراین این روش درمان در بیش تر موارد مفید واقع نمی شود.

سیگار کشیدن شایع ترین علت برونشیت مزمن است. آلودگی هوا و گرد و غبار یا گازهای سمی در محیط کار می توانند این بیماری را تشدید کنند.

عواملی که خطر ابتلا به برونشیت را افزایش می دهند، عبارتند از:

استعمال دخانیات:

افرادی که سیگار می کشند یا با افراد سیگاری زندگی می کنند، در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری برونشیت حاد و مزمن هستند.

مقاومت کم بدن:

این مورد ممکن است در نتیجه ی یک بیماری حاد مانند سرماخوردگی یا یک بیماری مزمن دیگر باشد، که قدرت سیستم ایمنی بدن شما را پایین آورده است.

افراد مسن، نوزادان و نونهالان آسیب پذیری بیشتری نسبت به عفونت دارند.

قرار گرفتن در معرض محرک های محیط کار:

اگر در معرض مواد تحریک کننده ریه مثل غلات یا پارچه کار می کنید، یا در معرض گازهای شیمیایی هستید، خطر ابتلا به برونشیت در شما بالاتر است.

رفلاکس معده:

دفعات مکرر رفلاکس معده شدید که گلوی شما را تحریک کند، شما را مستعد ابتلا به برونشیت می کند.

عفونت ویروسی:

ویروس‌ها عامل ایجاد ۸۵ تا ۹۵درصد موارد برونشیت حاد در بزرگسالان هستند. اینها همان ویروس‌هایی هستند که سرماخوردگی یا آنفولانزا را ایجاد می کنند و می‌توانند باعث بروز برونشیت حاد شوند.

عفونت باکتریایی:

در موارد نادر، برونشیت باکتریایی می‌تواند پس از عفونت ویروسی برونشیت اتفاق بیفتد.

این نوع عفونت می‌تواند در اثر باکتری‌هایی مانند سینه پهلو یا پنومونی مایکوپلاسما (Mycoplasma pneumoniae)، پنومونی کلامیدیا (Chlamydia pneumoniae) و باکتری بوردیتیلا پرتوسیس (Bordetella pertussis) که موجب سرفه‌های دردناک می‌شود، به وجود بیاید.

عوارض جانبی برونشیت

اگر چه برونشیت به تنهایی جای نگرانی ندارد، اما ممکن است در برخی افراد منجر به ایجاد ذات الریه شود.

دفعات مکرر برونشیت ممکن است به این معنی باشد که شما بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) دارید.

پیشگیری از برونشیت

برای کاهش خطر ابتلا به برونشیت از موارد زیر پیروی کنید:

از استعمال دخانیات بپرهیزید:

دود سیگار خطر ابتلا به برونشیت را افزایش می دهد.

واکسینه شوید:

بیشترین علت ابتلا به برونشیت حاد در نتیجه ی ویروس آنفولانزا می باشد. تزریق سالانه واکسن آنفولانزا، از شما در برابر بیماری آنفلونزا محافظت می کند. واکسن را می توان راهی برای جلوگیری از انواع ذات الریه در نظر گرفت.

دستانتان را بشویید:

برای کاهش ابتلا به عفونت های ویروسی دستان خود را مرتب بشویید و عادت کنید که از ضد عفونی کننده های دست حاوی الکل استفاده کنید.

از ماسک های جراحی استفاده کنید:

اگر بیماری مزمن انسدادی ریه دارید و در محل کار در معرض گرد و خاک یا مواد شیمیایی هستید، یا هنگامی که در میان جمعیت قرار می گیرید، بهتر است از ماسک استفاده کنید.

تشخیص برونشیت

در روزهای اول بیماری، تشخیص علایم برونشیت و سرماخوردگی از هم مشکل است.

حین معاینات پزشکی، دکتر شما ممکن است با استفاده از گوشی پزشکی به صدای ریه های شما در حین نفس کشیدن گوش دهد.

در برخی مواقع ممکن است پزشک آزمایشات زیر را پیشنهاد دهد:

رادیولوژی سینه:

عکس از قفسه سینه به تشخیص اینکه شما ذات الریه دارید یا علت دیگری باعث سرفه شما شده است، کمک می کند.

اینکه شما سیگاری بوده اید یا در حال حاضر سیگار می کشید هم مهم است.

آزمایش کشت خلط:

خلط مایعی مخاطی است که همراه سرفه از ریه شما خارج می شود.

انجام این آزمایش مشخص می کند که آیا بیماری شما با آنتی بیوتیک درمان می شود یا خیر.

از آزمایش بر روی خلط می توان جهت تشخیص علائم آلرژی نیز استفاده کرد.

استفاده از دستگاه اسپیرومتر برای تشخیص برونشیت

تست عملکرد ریوی (اسپیرومتری):

هنگام تست عملکرد ریوی، شما درون وسیله ای که دستگاه اسپیرومتر نامیده می شود، می دمید. این کار مشخص می کند که ریه شما تا چه اندازه می تواند هوا را نگه دارد و با چه سرعتی به بیرون بدمد. از این تست برای تشخیص علائم آسم و آمفیزم استفاده می شود.

درمان برونشیت

اکثر موارد برونشیت حاد، معمولا در عرض دو هفته بدون درمان بهبود می یابد.

دارو

از آنجا که بیشترین علت برونشیت عفونت ویروسی است، آنتی بیوتیک ها برای درمان موثر نیستند. با این حال اگر دکتر به وجود عفونت باکتریایی در شما شک کند، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.

در برخی مواقع دستورات دارویی دیگری پیشنهاد میشود که شامل:

داروهای ضد سرفه:

اگر سرفه مانع خوابیدن شما شود، ممکن است شربت ضد سرفه تجویز شود.

دستورات دارویی دیگر:

اگر شما آلرژی، آسم یا بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) داشته باشید، دکتر ممکن است اسپری تنفسی یا داروهای دیگری تجویز کند تا التهاب را کاهش داده و قسمت های تنگ ریه را باز کند.

سایر درمان ها

اگر برونشیت مزمن دارید، می توانید از توانبخشی ریوی استفاده کنید که نوعی برنامه ورزشی تنفسی است.

درمانگر به شما آموزش میدهد که چگونه راحت تر نفس بکشید و توانایی شما برای ورزش را تقویت می کند.

درمان خانگی برونشیت

درمان خانگی

برای داشتن حس بهتر شاید بخواهید خود مراقبتی های زیر را انجام دهید:

دوری از محرک های ریه:

سیگار نکشید. وقتی هوا آلوده است یا در معرض محرک هایی مثل رنگ یا شوینده های خانگی با بخار غلیظ قرار دارید، از ماسک استفاده کنید.

استفاده از مرطوب کننده هوا:

هوای گرم و مرطوب تسکین دهنده سرفه است و خلط را در مسیر تنفسی شما را کم میکند.

حتما دستگاه مرطوب کننده را طبق دستورات کارخانه تمیز کنید تا از رشد باکتری و قارچ در محفظه آب جلوگیری کرده باشید.

استفاده از ماسک صورت در محیط بیرون:

اگر هوای سرد سرفه های شما را تشدید کرده و باعث تنگی نفس میشود، قبل از بیرون رفتن ار ماسک استفاده کنید.

در کل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. رژیم غذایی حاوی مواد پروبیوتیک و ضد حساسیت (التهابی)
2. هیدراته مگه داشتن بدن و نوشیدن آب کافی
3. استفاده از دستگاه بخور
4. ترک سیگار
5. غنچه کردن لب ها به هنگام تنفس
6. مصرف قرص استیل‌سیستئین (NAC)
7. استفاده از گیاه اکینیشا (سرخارگل)
8. مصرف ویتامین C
9. استفاده از ریشه گون
10. مصرف جنسینگ
11. روغن اکالیپتوس
12. روغن نعنا
13. روغن پونه کوهی (آویشن)

آیا برونشیت واگیردار است؟

برونشیت حاد یک بیماری مسری است چون معمولا در اثر عفونتی کوتاه‌مدت بروز می‌کند که می‌تواند در اثر انتشار بزاق بیمار در اثر سرفه، عطسه یا صحبت در فاصله‌ی به دیگری منتقل شود.

اما برونشیت مزمن که منشأ عفونی ندارد واگیردار نیست.

در عوض، این نوع برونشیت ریه‌ها را برای مدت طولانی‌تری ملتهب نگه می‌دارد و عوامل تحریک کننده ای مانند مصرف سیگار آن را تشدید می‌کند.

این نوع التهاب به فرد دیگر انتقال نمی‌یابد.

ویزیت پزشک

شما می توانید درمان خود را با مراجعه به پزشک عمومی یا پزشک خانواده شروع کنید.

اما اگر برونشیت مزمن داشته باشید، ممکن است به پزشک متخصص ریه (پارامونولوژیست) ارجاع داده شوید.

قبل از ملاقات با پزشک لیستی تهیه کرده و به سوالات زیر پاسخ دهید:

آیا اخیرا سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته اید؟

آیا تا به حال ذات الریه داشته اید؟

آیا در دوره درمانی دیگری به سر می برید؟

چه دارو ها و موادی به طور مداوم استفاده می کنید؟

آیا در محیط کار در معرض محرک های ریوی قرار دارید؟

آیا سیگار میکشید یا در معرض دود تنباکو قرار دارید؟

شما می توانید همراه یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان به پزشک مراجعه کنید.

گاهی اوقات یادآوری تمام اطلاعاتی که تهیه کرده اید مشکل است، بنابراین کسی که شما را همراهی میکند ممکن است مطلبی که شما فراموش کرده اید را به شما یاد آوری کند.

اگر قبلا به پزشک دیگری مراجعه کرده اید، حتما پزشک جدید را در جریان آزمایشات انجام گرفته قرار دهید و اگر ممکن است گزارشات و نتایج رادیولوژی سینه، کشت خلط و تست عملکرد سینه را همراه خود ببرید.

دکتر ممکن است از شما سوالاتی بپرسد نظیر:

علایم شما کی شروع شده است؟

علایم شما دائمی یا موقتی است؟

قبلا سابقه برونشیت داشته اید؟ و اگر داشته اید بیشتر از سه هفته طول کشیده است؟

در دوره بیماری برونشیت آیا متوجه تنگی نفس بیشتری نسبت به یک سال قبل شده اید؟

آیا برونشیت شما روی خواب و کار شما تاثیر گذاشته است؟

آیا سیگار می کشید؟ اگر پاسخ شما مثبت است چه مقدار و چه مدت؟

آیا داروی مخدر غیر قانونی استنشاق کرده اید؟

آیا ورزش می کنید؟ آیا در بالا رفتن از پله ها مشکلی ندارید؟ آیا می توانید به سرعت قبل راه بروید؟

چیزی علائم بیماری شما را بدتر یا بهتر می کند؟

هوای سرد شما را آزار می دهد؟

گاهی اوقات احساس خس خس سینه می کنید؟

آیا واکسن آنفولانزای سالیانه دریافت کرده اید؟

آیا تابحال در مقابل ذات الریه واکسینه شده اید؟ اگر پاسخ بله است چه وقت؟

نتیجه گیری

علائم هر بیماری را بشناسید و به آنها توجه کنید.

هیچ بیماری را دست کم نگیرید و درمانش کنید.

استفاده از دخانیات برای هر فردی کشنده است. سریعا ترک کنید.

منبع: مایوکلینیک – هلس لاین –

برای از بین بردن احساس افسردگی چه کاری انجام دهیم؟

در افسردگی غم به لایه های عمیق زندگی شما نفوذ میکند و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما بوجود می اورد. اگر احساس می کنید دچار افسردگی هستید حتما مشکلات خود را برای یک روانشناس متخصص شرح دهید، با کمک او مشکل را ریشه یابی کنید و برای عبور از چالش‌هایتان از مشاور راهکار بگیرید، برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.

ارتباط با روانشناس متخصص افسردگی