در اصطلاح طبیبان، اعتدال کیفیت بدن و اندامی است که در آن عناصر در هم آمیخته از لحاظ کیفی و کمی با چنان سهم عادلانه ای شرکت کرده باشند که مزاج نیازمند آن است.

مزاج نامتعادل

مزاجی که در حد واسط بین کیفیات متضاد قرار نداشته باشد؛ یعنی به یکی از آن ها گرایش بیشتری داشته باشد که خود دارای هشت قسم می باشد.

الف) مزاج نامعتدل مفرد

گرم
سرد
خشک
تر

ب) مزاج نامعتدل مرکب

گرم و تر (دم)
گرم و خشک (صفرا)
سرد و خشک (سودا)
سرد و تر (بلغم)

مزاج اصلی (جبلی یا سرشتی)

مزاج اصلی همان مزاجی است که خداوند بر اساس تدبیر لایزال و لایتناهی خود در افراد تقدیر می کند.

این مزاج تحت تاثیر عوامل مختلفی مانند: مزاج عمر، مزاج جنس و … و فاکتورهای زیستی نظیر: آب و هوا، طعام، اعراض نفسانی و … قرار می گیرد.

بسته به شدت و مدت عوامل تاثیر گذار و درجه تاثیر پذیری بدن مزاج سرشتی دستخوش تغییرات جزئی یا کلی می شود.

نشانه های اعتدال مزاج

علایم فرد معتدل مزاج را می توان در اعتدال در گرمی و سردی، خشکی و تری، نرمی و سفتی، سفیدی و سرخی، فربه ای و لاغری با کمی گرایش به فربه ای دانست.
رگ های مرد معتدل المزاج نه بسیار برجسته و نه زیاد فرو رفته در گوشت است.

موهای این شخص از لحاظ پرپشتی، تجعد و صافی معتدل است.

نیروی فکر و خیال او زیاد و قدرت حافظه اش قوی می باشد.

اخلاق او در حد وسط میان افراط و تفریط است یعنی نه زیاد جسور است و نه زیاد ترسو نه زیاد خشمگین است و نه بسیار آرام، نه تنبل و نه زیرک، نه زیاد سنگدل نه متکبر و نه خودکم بین و در عملکردها سالم برخورد می کند، خوب و سریع رشد می کند خواب های خوش می بیند از بوی خوش و زیبایی ها لذت می برند.

صاحبان مزاج معتدل، دوست داشتنی، گشاده رو و خوش برخوردند، در اشتهای به غذا و نوشیدنی اعتدال دارند. در کل این افراد سراسر وجودشان در اعتدال است.

بر اساس مزاج اصلی و جبلی فرد، میزان این اعتدال تغییر می کند،

چون اعتدال یک امری نسبی است، یعنی ما فردی با مزاج اصلی صفرا که تندرست وسالم باشد را نیز داریم و یا فردی با مزاج اصلی بلغم که کاملا در سلامتی جسم و روح به سر ببرد نیز وجود دارد و همچنین است در مورد دموی ها و سوداوی ها.

تشخیص مزاج فطری یک فرد

مزاج را عموما می توان از ۱۰ طریق شناسایی کرد:

از طریق لمس
از طریق گوشت بدن و چربی
از طریق رنگ پوست
از طریق معاینه ی مو
از طریق شکل اندام ها
از طریق سرعت انفعال اعضا
از طریق خواب و بیداری
از طریق نتیجه گیری کلیه ی افعال بدن
کیفیت دفع فضولات بدن
کارها و تمایلات نفسانی

همچنین بخوانید: بادکش درمانی، آموزش، انواع، عوارض و فواید آن

۱- لمس

شخص مزاج شناس باید خود معتدل المزاج یا حداقل سالم باشد تا گرمی، سردی، زبری و تری بیشتر از وضع طبیعی را حس کند تا بتواند مزاج فرد را مشخص کند.

شخص معتدل مزاج در لمس پوست فرد:

اگر گرما احساس کند، این شخص گرم مزاج است.
اگر احساس سردی کند سرد مزاج است.
اگر در لمس، احساس نرمتر از حد طبیعی باشد دلالت بر رطوبت مزاج می کند.
اگر در لمس، سفت تر از حد طبیعی باشد دلالت بر خشکی مزاج دارد.

۲- گوشت و چربی (مزاج چاقی و لاغری)

چاقی دو گونه است:

اگر در بدن فرد گوشت زیاد باشد دلالت بر گرمی و تری است.
اگر چربی بدن بیشتر از گوشت باشد دلالت بر سردی و تری می کند.

لاغری نیز دو گونه است:

لاغری بر اثر کمی گوشت باشد نشانه سرد و خشک است.
اگر لاغری بر اثر کمی پیه باشد دلالت بر گرم و خشک است.

۳- رنگ پوست:

سفیدی: کسی که برودت مزاج داشته باشد رنگش سفید می شود. بدنی سرد و رنگ سفید دارد.
قرمزی: نشان از گرمی و پر خونی دارد. زیرا غذا در بدن گرم مزاج به خون استحاله می شود.
زردی: رنگ زرد مایل به سرخی دلالت بر گرمی مزاج (صفرا) دارد.
بادنجانی: نشانه خشکی و سردی (سودا) است.
گچی: نشان از مزاج سرد را دارد.
تیرگی پوست: نشانه خون غیر تمیز است، مستعد غلبه سودا است.

۴- معاینه مو

یکی از فضولات بدن است که نوع کیفیت و حالات آن برای شناسایی نوع مزاج به عنوان یک معیار به شرح ذیل مورد استفاده قرار می گیرد:

الف) سرعت رشد مو:

اگر سرعت رشد مو زیاد باشد، نشانه گرمی مزاج است.
اگر سرعت رشد مو کم باشد، نشانه سردی مزاج است.
اگر رشد مو بسیار سریع، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج است.

ب) پر مویی یا کم مویی بدن :

پر مویی بدن، دلیل بر گرمی مزاج
کم مویی بدن، دلیل بر سردی مزاج

ج) نازکی و کلفتی مو:

نازکی مو، دلیل بر سردی و تری مزاج
کلفتی مو ، دلیل بر گرمی و خشکی مزاج

د) شکل مو

ستبری و تجعد مو، دلیل بر گرمی وخشکی
کم بودن ضخامت و تجعد مو، دلیل بر سردی و خشکی است
موی نرم و نازک، دلیل بر سردی و تری است

(می توان گفت گرمی باعث ضخامت و ستبری مو، خشکی باعث تجعد و تری باعث نرمی و نازکی مو می شود.)

هـ) رنگ مو:

موی سیاه، دلیل بر گرمی مزاج است
موی سرخ مایل به زرد، دلیل بر سردی مزاج است
موی طلایی و سرخ، دلیل بر اعتدال مزاج است
موی سپید یا روشن دلیل بر سردی و رطوبت است همچنان که در پیران صادق است.

۵- شکل اعضاء

موارد زیر بیانگر گرمی مزاج است:

قفسه سینه پهن و بزرگ
اندام ها بزرگ
عروق برجسته، بزرگ و قابل مشاهده
نبض عظیم و قوی
عضلات بزرگ و کلفت
عضله خیلی به مفصل چسبیده و تاندون کوچک است.

عکس موارد فوق دال بر سرد مزاجی است.

موارد زیر بیانگر مزاج خشک است:

چهره لاغر و پوست به استخوان چسبیده
مفاصل قابل مشاهده و برجسته اند
غضروف های حنجره و بینی و… برجسته و واضح است

عکس موارد فوق دال بر تری مزاج است

همچنین بخوانید: درمان های خانگی و گیاهی برای زخم معده

۶- سرعت انفعال اعضاء

اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت، زود از آن اثر پذیرد دلیل غلبه آن مزاج است.

مثلا اگر در گرما (چه موضعی، چه خوراکی و …) زود گرم شود، دلیل بر گرمی مزاج می باشد.

۷- خواب و بیداری

اعتدال در خواب و بیداری، نشانه ی اعتدال مزاج و نمایانگر مزاج خوب مغز است.

خواب بیشتر از حد، نشانه ی تری و سردی مزاج است و بی خوابی زیاد علامت خشکی و گرمی مزاج است و به خصوص نشان دهنده ی گرمی و خشک بودن مزاج مغز است.

۸- افعال

تمام افعال بدن شامل سرعت رشد، رویش دندان، سرعت در سخن گفتن و پیوستگی گفتار، سرعت حرکت، باز و بسته کردن پلک ها و …

اگر این کنش ها سریع تر از حد طبیعی خود صورت گیرد، دلیل بر گرمی مزاج و اگر کند تر صورت گیرد و در آن تحمل و درنگ ایجاد شود دلیل بر سردی مزاج می باشد.

۹- دفع فضولات

فضولات بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق، مو، ناخن، خون حیض، مایع منی و… می باشد.

اگر این مواد زاید دارای بوی تند باشد دلیل بر گرمی مزاج است.

بی رنگ بودن یا کم بودن فضولات و عدم رایحه آن، دلالت بر سردی مزاج است.

۱۰- کارها و رفتارهای نفسانی

حالات نفسانی، بیانگر مزاج آدمی است اما باید در نظر داشت که مزاج مورد شناسایی آیا مزاج اصلی فرد است یا مزاج عارضی و بیگانه.

(مزاج جبلی آن طبعی که در وجود انسان از ابتدا بوده و در سرشت اوست. مزاج عارضی یعنی بر اثر عوامل محیطی این طبع برای فرد ایجاد شده است.)

قوت، سرعت، و کثرت افعال مربوط به روح و اعصاب، نشانه ی گرمی است.

مثلا گرم مزاجان پر حرف هستند و با سرعت بیشتری صحبت می کنند.

در حالی که سرد مزاجان آهسته، آرام و شمرده صحبت می کنند و کم حرف هستند.

قدرت حافظه و یادگیری در گرم مزاج ها بهتر است. سردی مایه ی ترس و گرمی مایه ی شجاعت است.

ویژگی مزاج ها

بلغمی / سرد و تر

ویژگی های جسمی

هیکل معمولا درشت، افرادی چاق و بدن پر چربی
پوست سفید رنگ
در لمس، پوست سرد و مرطوب و نرم
موهای کم پشت
دهان مرطوب
خواب سنگین و زیاد
احساس کسلی و بی حالی
تمایل به خوردن شیرینی و ادویه جات و گرمی جات
اذیت شدن در فصل زمستان
مستعد ابتلا به بیماری های روماتیسمی و مشکلات گوارشی
ایجاد مشکل هنگام خوردن سردی
نبض ضعیف

ویژگی های روانی و رفتاری

گرایش به علوم عقلی و ریاضیات
حساب گر و محتاط
بد بهار و بد زمستان
منطقی و عاقل
میانه رو، محتاط و گاهی ترسو
تجارت پیشه
آرام، دارای حرکات کند
گذشته نگر
ظریف و ریزبین و حساس
منظم و دقیق
بدون استعداد ریسک
درون گرا
میل و توان جنسی کم
راحت گرفتن در امور و عدم داشتن روحیه درگیر

سوداوی / سرد و خشک

ویژگی های جسمی

لاغر با استخوان های نازک و کشیده
پوست خشک و رنگ آن متغیر از حالت سفید تا سبزه و تیره
موی بدن کم و موی سر به علت سردی و خشکی زودتر دچار سفیدی یا حالت گندمگون می شود.
نبض تقریبا کند اما سفت و باریک
در لمس، بدن سرد و خشک و پوست سفت
بینی خشک
عدم تحمل هوای سرد و راحتی در هوای گرم و فصل بهار
اذیت شدن در پاییز
تمایل به خوردن شیرینی و گرمی
خواب کم
حرکات متغیر از حالات آرام و کند تا معمولی
زود سیر شده اما سریعا گرسنه می شوند.

همچنین بخوانید: بادکش درمانی، آموزش، انواع، عوارض و فواید آن

ویژگی های روانی و رفتاری

علاقمند به حساب گری و مسایل فنی
علاقمند به بهار و تابستان
کم احساس و منطقی
میانه رو و محتاط
مداومت در انجام کار
ناآرام و همیشه در فکر
منظم
درون گرا
اهل جدال و جنجال
تیزبین و با دقت
از نظر قدرت و میل جنسی ضعیف بوده و تمایلشان به رفتار محبت آمیز بیش از آمیزش جنسی است.

صفراوی / گرم و خشک

ویژگی های جسمی

لاغر اندام، اما مفاصل و استخوان بندی درشت و برجسته
پوست گرم و خشک
زرد بودن رنگ پوست و مقداری زردی در سفیدی چشم
موهای پرپشت، سیاه و گاه مجعد
به علت حرارت و خشکی زیاد مستعد طاسی سر
خشکی دهان و عطش فراوان
مستعد خارش در اثر خوردن خوراک های خیلی گرم
تمایل به خوردن ترشی ها (سرکه، تمر هندی و لواشک)
نبض پر و قوی
عروق برجسته در دست
زود عصبانی شدن و زود فروکش کردن
بسیار پر انرژی و پر تحرک
چالاک و سریع
دقیق، منظم و تزبین
میل بالای جنسی و توان جنسی متغیر
قدرت هاضمه خوب و معمولا همراه با یبوست
رنگ مو سیاه و خرمایی و غالبا کم مو

ویژگی های روانی و رفتاری

علاقمند به ادبیات و ریاضیات
دارای استعداد خشونت و بدخلقی
دوست داشتن پاییز و زمستان
گاهی عاشق و گاه فارغ
گاهی با اراده، گاه سست
گاهی پر انرژی، گاه کم انرژی
تند و تیز و بی قرار در برخی موارد
گاهی پر جرات و گاه آرام
ناآرام و دودل
تیزبین و دقیق در برخی ابعاد
آینده نگر و گاهی خیالباف و دقیق در تصمیم گیری
حاضر جواب و باهوش
سریع، چالاک و پرانرژی
پرحرف

نکته:

اگر همسر شما دارای مزاج گرم و خشک است، در فصل تابستان، مخصوصا هنگامی که یک غذای گرم هم خورده باشد ممکن است وقتی به خانه برمی گردد، به شدت عصبانی باشد.

مراقب باشید تا به شعله آتش او دامن نزنید.

بهترین کار این است که با یک لیوان شربت خنک یا یک بشقاب هندوانه و با کلماتی محبت آمیز از او استقبال کنید.

این کار شما مانند آبی است که بر آتش می ریزید.

آتش صفرا که فرو نشست می توانید مسائل خود را مطرح کنید.

اگر هم گاهی بحث به مشاجره کشیده شد، باز همین روال را طی کنید چرا که فرد دارای مزاج گرم و خشک خیلی زود آرام شده و معمولا از عصبانیت خود پشیمان می گردد.

دموی / گرم و تر

ویژگی های جسمی

هیکل درشت و بدنی عضلانی
پوست سرخ و سفید رنگ و موهای پرپشت
نبض پر و قوی
خوب خوابیدن و تحمل بی خوابی
پوست گرم و مرطوب و نرم
نه گرمایی و نه سرمایی، اما نسبتا تحمل سرما راحت تر
میل به شیرینی و ترشی ولی توانای خوردن همه نوع غذا
هوش و حافظه بالا
سریع و پر انرژی
میل و توان جنسی بالا
عروق روی دست ها برجسته

ویژگی های روانی و رفتاری

علاقمند به ادبیات و موسیقی
استعداد شاعری
علاقمند به طبیعت
اهل عشق و محبت
بلند پرواز
دوراندیش
خوش اخلاق و خوشرو
شجاع و جسور
تنوع طلب و بی علاقه به کار تکراری
معمولا بی نظم
نوع دوست
چالاک و پر انرژی

توجه: مطالب بخش پزشکی و سلامت وبسایت تاروت رنگی صرفا جنبه آموزشی و اطلاع رسانی دارد. این مطالب نباید توصیه پزشکی تلقی شده و نباید آنها را جایگزین مراجعه به پزشک جهت تشخیص و درمان کرد.

در صورت تمایل این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید: